De Europese Unie gaat als eerste ter wereld vastleggen aan welke eisen een investering moet voldoen om zich 'duurzaam' te mogen noemen. Het Europees Parlement heeft ingestemd met wetgeving die dat regelt. De ontwikkeling wordt tot ver buiten Europa op de voet gevolgd. Financiële experts verwachten dat deze regelgeving in de financiële wereld een groene revolutie zal ontketenen.
Banken, investeerders, maar ook pensioenfondsen of verzekeraars bepalen nu nog zelf of een investering groen is. Dat leidt veelal tot greenwashing: een investering wordt voorgesteld als goed voor het milieu terwijl dat niet zo is. De nieuwe wet maakt daar een einde aan. Wie een investering als duurzaam wil bestempelen, moet die straks verplicht toetsen aan speciale groene criteria.
"Het wordt een soort groene standaard", zegt Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks), hoofdonderhandelaar over de nieuwe wetgeving. "Iedere investeerder die straks een product als groene obligatie op de markt wil zetten moet voldoen aan criteria zoals de biodiversiteit verbeteren en klimaatverandering bestrijden."
Amerika en China kijken naar Europa
Bij klanten en investeerders groeit de behoefte om duurzaam te beleggen al jaren. Met de nieuwe criteria kan de buitenwereld straks zien hoe goed een bedrijf het doet op de Europese 'duurzaamheidsmeetlat'.
Bedrijven die slecht scoren zullen op termijn als een financieel risicovollere investering worden gezien, denkt Richard Kooloos, hoofd duurzaamheid bij ABN Amro. "Onze verwachting is dat de hele economie gaat draaien. Het klimaatrisico is een reëel risico, daar moeten wij verstandig mee omgaan. Wij willen dus ook dat er geld gaat naar bedrijven die daar rekenschap van geven."
Volgens Eickhout is de wet achter de nieuwe groene criteria 'supersaai en heel technisch' maar kijkt de rest van de wereld oplettend mee naar deze Europese primeur. "Amerika, China en Japan houden goed in de gaten wat Europa aan het doen is. Als dit een succes wordt, is er een hele grote kans dat die spelers mondiaal deze categorisering gaan overnemen." Investeerders wereldwijd zouden hun definities van wat duurzaam is dan baseren op de Europese criteria.
Welke bestrijdingsmiddelen een cacaoboer in Kameroen gebruikt, wordt bepaald in Brussel.
Dat zou niet voor het eerst zijn, zegt Anu Bradford, auteur van The Brussels Effect, How The European Union Rules the World. "De Europese privacywet GDPR is bijvoorbeeld ook wereldwijd de gouden standaard geworden."
Volgens Bradford gaat het vaak als volgt: om toegang tot de Europese markt van bijna 500 miljoen consumenten te krijgen, moeten internationale bedrijven aan de Europese regels voldoen. "Die bedrijven hebben graag uniforme regels en willen niet dat ze in elk land aan andere regels moeten voldoen. Door de hoogste standaard te kiezen -en dat is meestal de Europese- zitten ze vervolgens overal goed. Bedrijven als Google, Microsoft en Facebook kiezen ervoor de Europese regelgeving wereldwijd toe te passen."
Bradford noemt de EU een grootmacht als het gaat om regels opstellen. "Ik kwam er tijdens mijn onderzoek achter dat Europese regels dicteren hoe hout in Indonesië wordt gekapt. Ook welke bestrijdingsmiddelen een cacaoboer in Kameroen gebruikt, wordt bepaald in Brussel. Net als het soort chemicaliën dat een Japanse speelgoedmaker mag gebruiken."
Investering in palmolieplantage blijft mogelijk
De Europese Commissie wil voor het einde van dit jaar een gedetailleerde lijst hebben waarin per sector beschreven staat wanneer een investering het label duurzaam kan krijgen. Eickhout hoopt dat er daarna ook werk wordt gemaakt van een 'bruine' taxonomie, zoals de regelgeving heet in Brussels jargon. Dan zijn er dus ook regels over welke investering niet duurzaam is.
De nieuwe wet gaat deels in eind 2021. Een tweede deel volgt eind 2022. Voorlopig zijn alleen investeerders die hun investering als duurzaam aanbieden verplicht de taxonomie te gebruiken. Investeringen in een oliemaatschappij of palmolieplantage blijven dus gewoon mogelijk. "Die keuzevrijheid voor de klant blijft onveranderd", aldus Kooloos van ABN Amro.
