Er is één Brits dorp dat niets van versoepelingen wil weten

• Tim de Wit

  correspondent Groot-Brittannië

Niemand in Eyam had verwacht dat hun geschiedenis plotseling weer zo actueel zou worden. Het dorp, in het midden van Engeland, ging in de zeventiende eeuw al eens in volledige lockdown. Toen om te voorkomen dat de pest zich verder in de regio zou verspreiden. En mede dankzij die geschiedenis liep het dorp tijdens de coronapandemie voorop met het op slot gaan. Van versoepelingen willen ze nog niets weten.

In 1665 sloeg de pest in Groot-Brittannië genadeloos toe, vooral in Londen, waar de ziekte zich razendsnel verspreidde. Het midden en noorden van het land bleven lang gevrijwaard van de pestuitbraak, totdat een door een kleermaker opgestuurd kledingstuk dat besmet bleek te zijn in Eyam belandde. Binnen de kortste keren raakten verschillende bewoners besmet.

Voorouders

De dominee van toen, William Mompesson, besloot daarop een rigoureuze maatregel te nemen. Hij gooide het dorp op slot. Niemand mocht er meer in of uit, iedereen moest in quarantaine. "Dat vergde flink wat moed. Van de dominee en van de inwoners van toen. Want het zorgde ervoor dat de pest heel wat slachtoffers maakte in Eyam. Een derde van het dorp, ruim tweehonderd mensen, kwam om het leven", vertelt de huidige dominee Mike Gilbert in de tuin van de kerk. "Maar tegelijk betekende het wel dat omliggende dorpen gespaard bleven. De pest verspreidde zich niet verder in de regio."

Die geschiedenis dragen de huidige inwoners nog steeds met zich mee. Veel huizen hebben bordjes bij de deur waarop staat wie er tijdens de pestepidemie is overleden. Joan Plant (73) woont al haar hele leven in Eyam en stamt af van overlevenden van toen. Zij wist door die geschiedenis direct hoe serieus corona was. "Het zit in je hoofd. We wisten wat dit zou betekenen. En dus deden we hetzelfde als onze voorouders 355 jaar geleden. We gingen in lockdown."

Dat deed Eyam nog voordat de regering het aankondigde. Premier Boris Johnson wachtte met het nemen van scherpe maatregelen, iets waar de regering veel kritiek op heeft gekregen. "Die trage reactie heeft ervoor gezorgd dat we kostbare tijd hebben verloren en dat er veel meer mensen zijn overleden", zegt Susan Michie, professor aan de University College London. Zij adviseert de regering ook over de maatregelen. "We zagen wat er in andere landen gebeurde. We hebben daar geen lessen uitgetrokken."

Dit weekend passeerde het Verenigd Koninkrijk de grens van veertigduizend doden. Daarmee is het in absolute gevallen de koploper in Europa. Daarnaast kwamen er de afgelopen dagen elke 24 uur nog steeds meer dan driehonderd doden bij. Afgelopen donderdag was het aantal Britse doden per dag (359) meer dan alle geregistreerde doden in alle 27 EU-landen bij elkaar opgeteld op 1 dag (314). Ook komen er nog elke dag duizenden besmettingen bij. De corona-uitbraak is hier voorlopig nog niet onder controle.

Bezoekers niet gewenst

Toch besloot de regering, mede onder druk van de almaar groeiende economische schade, de lockdown te versoepelen. Sinds enkele weken mogen Britten weer naar buiten, gaan langzaam steeds meer winkels open en komt het openbare leven steeds meer op gang. "Dat voelde veel te vroeg", zegt Joan Plant. "Wij zijn hier enorm voorzichtig geweest en nu komen er ineens weer mensen ons dorp in."

Er staat daarom een bord bij de toegangswegen naar het dorp: 'Eyam is closed', Eyam is dicht. Bezoekers zijn niet gewenst, dat is duidelijk. "We zijn twee weken te vroeg uit de lockdown gekomen", zegt Claire Raw, gemeenteraadslid namens Labour. "We kregen niet eens een voorwaarschuwing als gemeenteraad. We konden ons er amper op voorbereiden." Ze vertelt dat op verschillende groene velden in het dorp luiers zijn gevonden en dat mensen er hun behoefte doen. "Walgelijk."

Maar toch komen er weer wandelaars en fietsers. Al zullen ze merken dat in Eyam, ondanks de versoepelingen, alles nog dicht blijft. "Wij voelen dat het nog te vroeg is. We willen ze hier nog niet hebben", zegt Raw. "We houden vol. Als er één les is die we kunnen trekken uit de zeventiende eeuw is dat het leven uiteindelijk weer normaal wordt", zegt dominee Gilbert.