Hoe goed ben je beschermd tegen het coronavirus nadat je dit een keer hebt doorgemaakt? Hoe lang duurt die bescherming en maakt het uit of je erg ziek bent geweest of niet? Wereldwijd wordt door onderzoekers hard gezocht naar antwoord op die vragen. Ook in Nederland zijn virologen druk bezig met het vraagstuk rondom immuuntests.
De bekendste coronatest is de test met de wattenstaaf in neus of keel. Die is echter alleen bedoeld om vast te stellen of iemand het virus op dat moment heeft. Er wordt ook hard gezocht naar een betrouwbare test om vast te stellen of mensen corona gehad hebben en immuun zijn geworden. Hiervoor wordt bloed afgenomen van een patiënt en in een laboratorium onderzocht.
Viroloog Marion Koopmans van het Erasmus MC in Rotterdam deed onderzoek naar de werking en betrouwbaarheid van vijf verschillende imuuntests. "Daar is een test uitgekomen waar we verder onderzoek naar willen doen. Dit lijkt de beste kandidaat om een betrouwbare immuuntest op te kunnen leveren", zegt Koopmans.
Sneltests met een druppel bloed
De immuuntests zijn belangrijk om te onderzoeken hoeveel mensen in Nederland het coronavirus gehad hebben en of zij voldoende beschermende antistoffen in hun lichaam hebben. Dat laatste is van belang als de test wordt ingezet voor bijvoorbeeld zorgmedewerkers om te kijken of zij weer aan de slag kunnen.
"Je wil weten hoe de test werkt op een voldoende grote groep mensen met verschillende soorten klachten. Dus ook bij mensen met weinig klachten moet nog verder onderzocht worden hoe goed de test werkt", zegt Koopmans.
Dat laatste is ook van belang bij het gebruik van de sneltests voor corona die op de markt zijn. Zij werken met een druppel bloed op een plaatje, waarna een streepje verschijnt dat aangeeft of je corona gehad hebt of niet. Hierbij wordt het bloed dus niet in een laboratorium onderzocht. Deze commerciële tests worden door verschillende bedrijven verkocht aan zorgprofessionals in Nederland. Ook naar de betrouwbaarheid van deze tests wordt nog onderzoek gedaan.
Een grote valkuil is: bij wat voor patiënten is deze sneltest onderzocht?
Een van de Nederlandse bedrijven die een sneltest verkoopt is het bedrijf Sensitest. "Wij verkopen niet aan particulieren dat mogen we ook niet - maar alleen aan zorgprofessionals", vertelt directeur Robert Das. "Dat zijn onder meer huisartsen en ziekenhuizen. En tandartsen zijn ook erg geïnteresseerd. Artsen willen heel graag weten wat ze kunnen met deze test."
De sneltest die Das verkoopt is in China onderzocht op de betrouwbaarheid. "Volgens de fabrikant klopt de testuitslag in 99,5 procent van de gevallen. Wij gaan op dit moment uit van de testgegevens van de fabrikant. Bij de test zit een bijsluiter waar die informatie in staat, dat kunnen zorgprofessionals lezen."
Een 100 procent betrouwbare test krijg je nooit, zegt Das. "Daarom is die informatie in de bijsluiter ook zo belangrijk, daar staat precies in hoe en wanneer de test moet worden afgenomen en wat de resultaten betekenen." Das hoopt dat de sneltests kunnen helpen om straks de economie weer op te starten. "Het zou fantastisch zijn als deze test kan helpen om zorgpersoneel weer aan het werk te laten gaan."
'Sneltests nog niet bruikbaar'
Arts-microbioloog en viroloog Jean-Luc Murk van het Elizabeth Tweesteden-ziekenhuis in Tilburg heeft grote vraagtekens bij dit soort claims. Hij zegt dat sneltests nog niet bruikbaar zijn. "Een grote valkuil is: bij wat voor patiënten is deze sneltest onderzocht? Een groep die zeer ziek is geweest zal veel antistoffen aanmaken en dus makkelijker te testen zijn." Bovendien is van de test niet bekend of die niet onbedoeld óók aanslaat op andere corona-achtige virussen, zegt Murk.
Murk zegt dat er eerst goede onafhankelijke evaluaties moeten worden gedaan voor de tests ook echt ingezet kunnen worden. "We moeten daarop wachten, het duurt nog twee tot drie weken. Het kost tijd, maar dat heeft het ook gewoon nodig. Als we te snel gaan ben ik bang voor fouten."
Directeur Das van Sensitest laat weten dat zowel patiënten met lichte als zware klachten goede resultaten halen met de test. Ook blijkt uit de resultaten van de Sensitest dat mensen met een 'gewoon' griepvirus niet positief testen op corona, aldus Das.
