De jury van de Libris Literatuur Prijs 2020 heeft de zes genomineerden bekendgemaakt. Het zijn de Vlaming Saskia de Coster en de Nederlanders Wessel te Gussinklo, Oek de Jong, Sander Kollaard, Marijke Schermer en Manon Uphoff.
De Libris is de prijs voor de beste Nederlandstalige roman van het afgelopen jaar. Op 11 mei wordt de winnaar van 2020 bekendgemaakt tijdens een galadiner in het Amstel Hotel, live te zien in Nieuwsuur. De winnaar krijgt 50.000 euro.
In het voorjaar van 2019 begon een vakjury, onder leiding van hoogleraar wetenschapscommunicatie Ionica Smeets, honderden Nederlandstalige boeken te lezen van het afgelopen jaar. "Nooit eerder heb ik zoveel Nederlandse boeken gelezen", zegt Smeets. "Er ging een wereld voor me open."
De jury was onder de indruk van de kwaliteit. Smeets: "Alleen 'goed' is niet goed genoeg. We moeten streng zijn."
Lees hieronder een greep uit de juryrapporten van de zes genomineerde boeken.
De hoogstapelaar (Wessel te Gussinklo)
"Wie zich weet over te geven aan de haast plotloze monologue interieur wordt beloond met een literaire trip, zo hypnotiserend is de repetitieve gedachtestroom van ritmische zinnen en roffelende woorden. Verslavend is het."
"Te Gussinklo schrijft zonder te willen pleasen, in een geheel eigen, onconventionele maar direct vertrouwde stijl. Hij imponeert in deze roman door het diepgaande psychologische inzicht dat hij ons geeft in hoofdpersoon Ewout, diens neuroses en de eigenaardigheden van diens karakter. Met De hoogstapelaar levert Te Gussinklo een puntgaaf portret af van een onvergetelijke jongen die we ondanks zijn nukken steeds beter gaan begrijpen en misschien zelfs in ons hart sluiten."
Zwarte schuur (Oek de Jong)
"Veel vertrouwde elementen uit De Jongs monumentale oeuvre komen in Zwarte schuur samen. Opnieuw wordt een gevoelige, eenzelvige jongen in Zeeland door leeftijdgenoten buitengesloten en getreiterd. En ook nu wordt trefzeker de verwarring van het seksueel ontwaken geëvoceerd."
"Maar De Jong verkent ook nieuw terrein, zoals wanneer hij de eb- en vloedbewegingen schetst in de relatie tussen (hoofdpersoon, red.) Maris en diens grote liefde Fran, die na twintig jaar in een seksloze impasse is terechtgekomen. De onzekerheden, jaloezieën en ergernissen van beiden. De gefrustreerde onmacht van geliefden die elkaar dreigen te ontglippen."
"Dat en veel meer wordt opgeroepen in deze rijke roman. In proza dat nooit de aandacht op zich vestigt met als imponerend bedoelde woordacrobatiek, maar wel zeer meeslepend en zintuiglijk is. In zinnen die je niet lijkt te lezen, maar te beleven."
Nachtouders (Saskia de Coster)
"Met Nachtouders schreef Saskia de Coster een roman over een zelden belicht onderwerp in de literatuur: de angst van ouders dat zij niet genoeg van hun kind zullen kunnen houden. De Coster doet dat op een wervelende, stilistisch vernieuwende manier."
"De taal waarin de Coster schrijft is vitaal als een pasgeboren baby. 'De buitenwereld schijnt door het zonnige geboorteraam, (...) kijkt neer op iedereen.' Onnadrukkelijk is die buitenwereld aanwezig in de roman: extreemrechts heeft fors gewonnen bij de verkiezingen; in Frankrijk protesteren een miljoen mensen tegen het homohuwelijk. De buitenwereld lijkt samen te spannen met de innerlijke demonen van verteller Saskia: heeft zij wel recht op de titel 'moeder'?"
"Saskia de Coster schreef een superieure roman over de tijd waarin we leven."
Een dag uit het leven van een hond (Sander Kollaard)
"Laten we bij deze schrijver eerst even aandacht schenken aan een lezer: ene Henk, het hoofdpersonage uit deze roman. We betrappen hem, een alleenstaande vijftiger met overgewicht, tijdens een dutje. In de kamer ligt een hond te slapen. Er is geen reden om Henk wakker te maken, want we kunnen ons moeilijk voorstellen dat met zo'n (anti)held een verhaal op gang kan komen dat lezenswaardig, laat staan Libris prijswaardig is. Maar Sander Kollaard maakt Henk toch wakker."
"Een dag uit het leven van een hond - en zijn baasje - bevat geen wereldschokkende gebeurtenissen, maar Kollaard laat in de vierentwintig uur met die doodgewone Henk zien waar het in een mensenleven om gaat. Deze uiterst fijnzinnige roman geeft de lezer schokken van herkenning, een dosis levenslust, lessen in levenskunst en en passant veel leesplezier."
Liefde, als dat het is (Marijke Schermer)
"Wat is liefde? Het is nogal een vraag om te stellen, laat staan om te beantwoorden. Marijke Schermer waagt een poging met de roman Liefde, als dat het is, waarin zij het vijfentwintigjarige huwelijk van Terri en David op de klippen laat lopen."
"Via verschillende karakters krijgt de lezer evenveel verschillende perspectieven op relaties voorgeschoteld: de betrouwbaarheid van David, de vrijheidsdrang van Terri, de gereserveerde houding van minnares Sev en de zelfzuchtigheid van minnaar Lucas."
"Schermer werpt grote vragen op waar de lezer lang bij kan blijven stilstaan: overvalt de liefde ons of moeten we zelf aan de slag? Projecteren we verlangens op anderen? Kun je vrij zijn als je met elkaar verbonden bent? En, kies ik als lezer voor Terri of voor David? En wat vertelt die keuze over mijzelf? Schermer blijft onpartijdig en confronteert lezers daardoor met hun eigen wellicht wankele liefdesprincipes."
Vallen is als vliegen (Manon Uphoff)
"Vallen is als vliegen is 'in de werkelijkheid geworteld'. De betoverende gruwelgeschiedenis van de vier Holbein-meisjes en hun (stief)vader. De man die overdag de aanbeden Henri Elias Hendrikus Holbein was, amateurschilder, gesjeesde seminarist en alomtegenwoordige gezinsgod, die de meisjes MM, Henne Vuur, Libby en Toddiewoddie inwijdde in de wereld van kunst en wetenschappen, veranderde 's nachts in een monster. In de wellustige Minotaurus die hun kinderbedden bezocht om hen zijn seksuele wil op te leggen."
"Uphoff slaagt erin de lezer met literaire meesterhand mee te voeren door die verwarrende wereld waarin het huiveringwekkendste doodnormaal kan lijken. Hoe? Door de schrijnende littekens van een jeugdtrauma te omzwachtelen met de lyrische metaforen van een sprookje. Met verwijzingen naar literatuur, mythologie en wetenschap. En bovenal met taal. Laconieke en woedende, versluierende en nietsverhullende taal."
De zes kanshebbers werden traditiegetrouw door Nieuwuur verrast met het nieuws van hun nominatie:
