De Franse president Emmanuel Macron noemt de NAVO 'hersendood' en ook president Donald Trump uit stevige kritiek op het 70-jarige verbond. Toch bereiden de Amerikanen zich voor op de grootste militaire NAVO-oefening in Europa sinds 25 jaar.
Met operatie Defender Europe 2020 wil de NAVO in Litouwen aan de grens met Rusland dit voorjaar laten zien dat ze springlevend is. Ondertussen moet Litouwen zich online al daadwerkelijk verdedigen tegen Russische aanvallen.
Pantserhouwitser
Waar het enthousiasme voor de NAVO onder de bevolking in West-Europa en de VS tanende is, is dat in Litouwen omgekeerd. De angst voor de Russen zit er diep. Het leven onder Russische bezetting tijdens de Koude Oorlog heeft diepe wonden geslagen.
Litouwers zijn dan ook erg blij met de NAVO-troepen - onder wie ook Nederlanders - die in het kader van de operatie Enhanced Forward Presence (EFP) sinds 2016 in Litouwen permanent aanwezig zijn. EFP is het antwoord van de NAVO op de annexatie van de Krim door Rusland.
Commandant Jeroen laat zien welke rol zijn Pantserhouwitser speelt bij de grote NAVO-oefening in Litouwen:
Hoewel er op dit moment geen reële militaire dreiging van de Russen uitgaat, woedt er wel degelijk al langer een oorlog. Een cyberoorlog, welteverstaan.
Op de strategische afdeling van het Litouwse ministerie van Defensie worden dagelijks aanvallen van nepnieuws gesignaleerd en waar mogelijk afgeweerd. "Ik denk dat fake news in heus geweld kan uitmonden", zegt Eugenijus Lastauskas, directeur van de strategische afdeling. "En we behandelen het daarom net als een echte oorlog. We behandelen het als een aanval die bedoeld is om ons aan te vallen en we reageren zoals we ook in een normale oorlog zouden reageren."
De meeste online aanvallen komen vanuit Rusland, dat er verdeeldheid mee wil zaaien onder de Litouwse bevolking over de NAVO, zegt Lastauskas. Rusland zelf zegt dat het berichten in Litouwen verspreid om de ongeveer 140.000 Russen in dat land te informeren.
Lastauskas laat in zijn controlekamer zien met welke nepnieuws-aanvallen zijn land te maken kreeg. "De aanvallen waren gericht op de NAVO. Twee weken geleden werd een bericht verspreid dat de Amerikaanse soldaten het coronavirus in Litouwen verspreiden. Al eerder verschenen berichten dat Amerikaanse soldaten auto's stelen en dat Duitse militairen een joodse begraafplaats besmeuren met hakenkruisen. Deze verhalen hebben één ding gemeen. Ze zijn allemaal verzonnen."
Fysieke aanwezigheid 'blijft belangrijk'
Lastauskas en zijn team proberen de desinformatie dagelijks zo snel mogelijk te neutraliseren door zelf het nieuws te weerleggen en door de herkomst van het nieuws prijs te geven. "Nepnieuws verspreidt zich zo snel als de bosbranden in Australië. Je moet erg snel reageren."
Toch vindt Lastauskas het belangrijk dat er niet alleen tegen nepnieuws en cyberaanvallen wordt gestreden. Ook de fysieke aanwezigheid van de NAVO-troepen in Litouwen is volgens hem cruciaal. "Het laat de Litouwers ook zien dat het land beschermd is. Tanks - en nog belangrijker - toegewijde soldaten zoals Nederlanders en Amerikanen die bij weer en wind laten zien dat ze Litouwen willen beschermen en daarmee heel Europa. Dat is en blijft belangrijk."
