Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië beschuldigen Iran van het breken van het nucleaire akkoord en dreigen met sancties. De drie landen maken gebruik van een regeling in de Iran-deal die is bedoeld voor de behandeling van klachten over de naleving ervan.
Mohammad Marandi, politiek-analist en hoogleraar aan de universiteit van Teheran, heeft banden met het Iraanse regime. Hij is niet onder de indruk van de beschuldiging. "Iran heeft gezien dat Europa de afgelopen jaren zwakker is geworden onder Amerikaanse druk. Europa wordt steeds irrelevanter bij internationale onderhandelingen."
Sinds president Donald Trump de VS in 2018 eenzijdig uit het verdrag terugtrok en Iran nieuwe, strenge economische sancties oplegde, wankelt het atoomakkoord. "Europa is echt een beetje tussen wal en schip gevallen door het opzeggen door Trump van de nucleaire deal", zegt Sico van der Meer, kernwapenexpert van Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael.
Europa kan Iran niet beschuldigen. Ze houden zich zelf al twee jaar niet aan de afspraken.
Europa was volgens hem eigenlijk de dealmaker van het akkoord. "Europa heeft er voortdurend aan zitten werken en ook toen Trump eruit stapte, heeft Europa tegen Iran gezegd: 'geen zorgen, de VS stellen weer sancties in, maar wij gaan ervoor zorgen dat die sancties geen pijn doen. Jullie kunnen nog steeds handelen en economische voorspoed krijgen'", zegt Van der Meer.
Maar inmiddels is het twee jaar later en is het Europa niet gelukt Iran ook maar een heel klein beetje tegemoet te komen, zegt de kernwapenexpert. Dat beaamt ook Marandi. "Europa kan Iran niet beschuldigen. Ze houden zich zelf al twee jaar niet aan de afspraken, terwijl Iran zich overal aan houdt. Iran zal Europa en de VS willen laten zien dat ze zich niet laten koeioneren."
De politiek-analist zegt dat zijn land onder geen beding opnieuw zal onderhandelen over de deal en uiteindelijk ook niet langer zal samenwerken met de inspecteurs van het Internationaal Atoomenergie Agentschap. "De deal lijkt niet te redden. Europa heeft de kaarten, maar volgt Trump."
Europa krijgt blijkbaar niets voor elkaar in de internationale politiek zonder de VS.
Ook Van der Meer vreest dat de deal langzamerhand uitelkaar valt. "Eigenlijk is Europa een beetje in een positie gemanoeuvreerd dat ze geen kant meer op kunnen. Iran zegt: 'kom jongens, jullie moeten ons helpen met die handel op gang brengen anders gaan wij stapje voor stapje het verdrag opzeggen'. De Amerikanen gaan door met de sancties en beletten bedrijven zaken te doen met Iran. En nu tolereert Europa niet dat Iran stapje voor stapje symbolisch de grenzen van de deal overschrijdt."
De Iran-deal was naar zijn idee een belangrijke doorbraak. "Omdat we aan de wereld lieten zien dat je dit soort conflicten over grote wapens kunt oplossen door te praten." Maar de nieuwste ontwikkelingen leggen volgens hem vooral bloot "dat Europa blijkbaar niets voor elkaar krijgt in de internationale politiek zonder de VS."
Sinds president Trump de VS in 2018 uit het verdrag terugtrok en Iran nieuwe sancties oplegde, wankelt het atoomakkoord.
