De laatste jaren vindt er na decennia stilstand ineens volop innovatie plaats in de fietsenbranche. Veel meer fietsen zijn tegenwoordig deels elektrisch aangedreven, en in steden is de deelfiets al een vast onderdeel van het straatbeeld.
Fietsprofessor Marco te Brömmelstroet: "Bij de fiets zie je dat 200 jaar aan niet innoveren nu op de een of andere manier enorm wordt ingehaald. Heel veel bedrijven zijn bezig met het toepassen van allerlei innovaties rondom de fiets."
Een fiets blijft een fiets, maar de laatste jaren zijn heel veel technologische ontwikkelingen geweest die ontwikkelingen in de fietswereld toch mogelijk maken. "Een auto zit al helemaal vol met technologie, dus daar kun je altijd veel innoveren. Een fiets was juist zo simpel. Maar nu heeft iedereen op de fiets een smartphone bij zich en hebben we slimme sloten en slimme infrastructuur."
'Fiets duwt auto de stad uit'
De ontwikkelingen hebben de potentie om de fiets ook in steden waar traditioneel niet veel gefietst wordt, een geduchte concurrent van de auto te maken, denkt Taco Carlier. "Vijftien jaar geleden gebeurde er niet zoveel meer in de fietsindustrie maar door de komst van de elektrische fiets zie je dat in steeds meer steden de fiets de auto de stad uitduwt."
Carlier is mede-oprichter van VanMoof, een bedrijf dat hypermoderne (en prijzige) elektrische stadsfietsen maakt met onder meer een display voor het regelen van de verlichting, de beveiliging en de verbinding met je smartphone. "De e-bike wordt nu ontdekt door forenzen in steden als New York en Parijs als fiets waar je mee naar je werk komt zonder bezweet aan te komen. We staan aan het begin van nog veel hardere groei."
Van bezit naar gebruik
Ook deelfietsen hebben het fietslandschap flink veranderd. Jarenlang had de OV-fiets van de NS het monopolie op dit gebied. Maar de afgelopen jaren komen er allerlei fietsconcepten bij.
Swapfiets is een van de grootste. Het bedrijf verkoopt geen fietsen maar abonnementen op fietsgebruik. Vanaf vijftien euro per maand kun je een fiets huren. Gaat je fiets kapot, haalt het bedrijf de tweewieler op voor reparatie en krijg je een nieuwe. "In Amsterdam hebben we elke dag 200 tot 300 van dit soort swaps die in een grote loods worden gerepareerd", zegt mede-oprichter Steven Uitentuis.
Bijna vijf jaar na de oprichting hebben ze nu 180.000 abonnees in vier landen. "Onze klanten willen geen gedoe meer met hun fiets. Die willen zo prettig mogelijk van A naar B fietsen."
Een andere nieuwe speler is het Deense bedrijf Donkey Republic. Zij hebben deelfietsen staan, verspreid over stallingen in de stad. De fiets is met een app te openen en kan na het ritje weer ergens anders in de stad worden geparkeerd. Op die manier zouden in binnensteden minder fietsen nodig zijn. "Met een deelfiets kun je met minder fietsen hetzelfde aantal mensen vervoeren", zegt Jeroen Kah, manager bij Donkey Republic.
Verbannen
Maar de introductie van de deelfiets leidde in Amsterdam tot chaotische taferelen op plekken waar deelfietsen zich ophoopten. Ze werden tijdelijk verbannen uit de stad.
"Als je mensen van hun eigen fiets op een deelfiets krijgt, is een van de problemen die je oplost de enorme stallingscapaciteit", zegt professor Te Brömmelstroet. "Maar je hebt ook het gevolg dat mensen niet meer hun eigen fiets hebben en daardoor heel anders omgaan met de ruimte. Als de fiets van jou is, draag je meestal meer zorg voor waar die staat, hoe je hem ergens neerzet. Met een deelfiets voel je je veel minder verantwoordelijk."
Donkey Republic werkt samen met gemeenten om het straatbeeld zo netjes mogelijk te houden. "Dat is de enige manier waarop deelmobiliteit kan werken", zegt Kah.
Ondanks de optimistische vergezichten van 'harde groei' en groenere steden met minder auto's, minder stallingen en gezondere inwoners, vreest Te Brömmelstroet voor de toekomst van de jonge fietsbedrijven. "Je ziet dat alle deelmobiliteitsdiensten moeite hebben om een echt winstmodel te maken. Kijk maar naar de grote verliezen van Uber. En dat geldt zeker voor fietsen waarmee minder geld te verdienen valt."
Vanaf 1 januari kun je al voor een paar euro per maand een (elektrische) fiets leasen via je werk. Bekijk in deze YouTube-video de voor- en nadelen van die nieuwe regeling:
