"Mensen zijn verbluft. Ze vragen 'kan dit echt of is het een broodje aap-verhaal of een late 1-aprilgrap?'"
De medewerker op de hypotheekafdeling van de Deense Jyske Bank moet het vaak herhalen. Ja, de bank biedt vanaf begin deze maand echt een hypotheek aan met een negatieve rente van een half procent. Klanten betalen bij leningen met een looptijd van tien jaar geen rente, maar krijgen juist geld toe.
Huiseigenaren krijgen niet daadwerkelijk rente overgemaakt, maar krijgen jaarlijks een bedrag aan extra aflossing cadeau. Dus zonder af te betalen, daalt hun hypotheek toch.
Mensen denken: 'nu is de bank gek geworden'
Het is de eerste bank ter wereld waar klanten kunnen 'lenen op z'n kop'. Al jaren daalt de rente die bankklanten krijgen op hun spaargeld: de nul procent komt steeds dichterbij. Ook de hypotheekrente daalt, maar blijft bij vrijwel alle banken nog flink boven de nul procent.
"Mensen vinden het moeilijk te begrijpen", zegt Mikkel Høegh, econoom bij de Jyske Bank. "Je krijgt geld als je leent, en je moet betalen als je spaart. Ze denken: 'nu is de bank gek geworden'. Maar dat is de wereld waarin we leven."
Ook in Nederland?
In Nederland liggen de allerlaagste rentetarieven voor hypotheken wat hoger: op één procent. Die kunnen nog wel wat verder dalen aangezien de Europese Centrale Bank overweegt de rentes verder terug te brengen.
Toch lijkt de kans dat er op korte termijn ook in Nederland hypotheken komen met een rentepercentage onder nul niet zo groot. De lage rente bij de Jyske Bank is namelijk niet een beslissing van de bank zelf. Denemarken heeft een uniek, 200 jaar oud systeem waarbij hypotheken gelijk worden doorverkocht als obligaties. De rente op hypotheken is daardoor afhankelijk van de vraag bij investeerders naar obligaties.
"Het is een erg transparant systeem", zegt econoom Høegh. "De huizenkoper kan in de krant lezen wat de rente vandaag is en wat dat voor hun hypotheek betekent."
Spaargeld in matras
Klanten zijn natuurlijk erg blij met de negatieve hypotheekrente. Maar zorgen zijn er ook, met name over de spaarrentes die onder nul dreigen te zakken. "Het kan zijn dat mensen spaargeld onder hun matras gaan bewaren", vreest Høegh. "Of een kuil in de tuin graven, of iets in die stijl. Dan geef ik nog de voorkeur aan de kluis. Zelfs al is dat verre van ideaal."
Wat kan je nog met je spaarcenten als je er wat aan wilt verdienen? Nieuwsuur-econoom Mathijs Bouman geeft een paar opties:
