President Donald Trump van de Verenigde Staten wil graag dat Nederland een fregat naar de Golfregio stuurt, in zijn conflict met Iran. Het Nederlands fregat zou moeten meehelpen de vaarroute te beveiligen, tegen een mogelijke dreiging vanuit Teheran. Premier Mark Rutte wil nog niet zeggen of Trump zijn zin krijgt.
"Waar ze aandacht voor vragen is de veiligheid in de straat van Hormuz, een belangrijk knooppunt in de wereld als het gaat om energievoorziening", zegt Rutte. "Dus op zichzelf is het helemaal niet zo gek dat Nederland het serieus bekijkt als we een verzoek krijgen om te kijken hoe we voorkomen dat op zee dingen gebeuren die het normale verkeer onmogelijk maken."
Dilemma
Volgens hoogleraar Internationale Betrekkingen, Rob de Wijk, heeft Nederland te maken met een 'niet makkelijk oplosbaar dilemma'.
En dat dilemma is volgens De Wijk dat Nederland wordt gevraagd om mee te doen aan een operatie om ervoor te zorgen dat er veiligheid in de Golf ontstaat. Terwijl die onveiligheid nu in belangrijke mate komt doordat Amerika, in tegenstelling tot wat de Europese Unie wil, uit de Iran-deal is gestapt.
"Het was redelijk rustig in de Golf, er was een deal om het Iraanse atoomprogramma, aan banden te leggen om ervoor te zorgen dat er geen Iraans kernwapen zou kunnen worden ontwikkeld. Iran heeft zich daar uitstekend aan gehouden. Dat zeggen ook de Amerikaanse inlichtingendiensten."
Maar Trump neemt daar geen genoegen mee volgens De Wijk: "Er zijn veel meer zaken met betrekking tot Iran, zoals de bouw van raketten, de steun aan terroristische organisaties zoals Hamas en Hezbollah in het Midden-Oosten, en de VS wil dat niet dus we zeggen die deal op. Ja dan heb je wel een probleem en vanaf dat moment zie je de spanning in de Golf toenemen."
'Transactionele president'
Een ander dilemma is volgens De Wijk wat Nederland gaat doen als Rutte besluit in te gaan op het verzoek. "Als je gaat meedoen biedt het ook een kans, dit is een transactionele president dus voor wat hoort wat, dus dat betekent dat zo'n president ook geconfronteerd kan worden met een eis aan jouw kant."
En die eis van Rutte zou impact kunnen hebben volgens De Wijk. "Rutte zou kunnen zeggen: 'We doen mee maar dan normaliseer jij de betrekkingen met Europa dan hou je op met dat gedreig met die handelsoorlog. Doe je dat niet dan doen we niet mee.' Als je dat in Europa coördineert dan heb je echt een probleem hoor."
Volgens De Wijk is Rutte de juiste persoon om dit gesprek met Trump aan te gaan. "Dit is een leider die een enorme staat van dienst in Europa, hij is ook zeer geschikt om dit te doen met Trump. Merkel kan dat niet want die heeft een hele slechte verhouding met Trump en May speelt geen rol omdat zij op weg is naar de uitgang."
Maar Nederland kan altijd nog 'nee' zeggen, zegt De Wijk: "We zijn een soeverein land, we zijn niet de knecht van Amerika, de consequenties zullen alleen groot zijn."
De Wijk doelt hierbij op de consequenties voor de betrekkingen tussen Nederland en de Verenigde Staten. "Trump koppelt alles wat niets met elkaar te maken heeft. Hij zal minder terughoudend zijn met het opleggen van sancties, bijvoorbeeld voor bedrijven die meewerken met het Chinese Huawei. Dat is buitengewoon schadelijk en het verzuurt de internationale betrekkingen."
