De Tweede Kamer voert een debat over de mislukte evacuatie uit Libië van een werknemer van het bedrijf Royal Haskoning.
De ministers Hans Hillen van Defensie en Uri Rostenthal van Buitenlandse Zaken moeten zich daarvoor verantwoorden. Drie militairen werden na het mislukken twaalf dagen vastgehouden. Ook premier Mark Rutte en vice-premier Maxime Verhagen zijn bij het debat aanwezig.
Volg het vervolg van het debat vanaf 20.45 uur live
Hillen voerde onlangs al een moeilijk debat met de Kamer over de misstanden bij een onderdeel van Defensie. De SP diende een motie van afkeuring in. De motie haalde geen meerderheid.
Geen alternatieven
Het kabinet blijft erbij dat er geen alternatieven waren voor de evacuatie per helikopter van een Nederlander. De ministers Rosenthal en Hillen schrijven in antwoorden op Kamervragen dat evacuatie over de weg niet mogelijk leek, en dat op dat moment ook geen mogelijkheden waren voor luchttransport. Het enige Nederlandse middel in de buurt was het marineschip Hr. Ms. Tromp, van waaraf de helikopter met drie militairen naar de Libische havenplaats Sirte vertrok.
Geen publiciteit
Het kabinet schrijft verder dat maar een zeer beperkt aantal mensen wist van de uiteindelijk mislukte operatie. Wel zijn de geëvacueerde man zelf, zijn werkgever en het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken op de hoogte gesteld. Bij de operatie werd ook een Zweedse vrouw geëvacueerd. Zij deed gisteravond in Nieuwsuur haar verhaal.
De ministers schrijven verder dat de werknemer van ingenieursbedrijf Royal Haskoning niet in de publiciteit wil treden en daarom ook niet in de Tweede Kamer wil praten over de gebeurtenissen. Zijn werkgever heeft daarom een vertrouwelijk memorandum naar het kabinet gestuurd, met daarin een verslag van de mislukte evacuatie.
Voorkennis
Het kabinet zegt dat er geen andere landen zijn ingelicht. Maar achteraf denkt het kabinet dat de Libische autoriteiten voorkennis moeten hebben gehad van de evacuatie. De ministers leiden dat onder meer af uit het georganiseerde optreden direct na het landen van de helikopter. De drie militairen werden daarbij door Kadhafi-troepen gevangengenomen; de evacués konden Libië wel verlaten.
Lessen trekken
Hillen en Rosenthal kondigen aan dat ze lessen trekken uit de mislukte operatie voor eventuele nieuwe evacuaties. Volgens het kabinet is de kans klein dat de vertrouwelijke gesprekken tussen Nederlandse ambtenaren en de geëvacueerde man zijn afgeluisterd, maar is het niet uit te sluiten.
Dat de Haskoning-medewerker op de dag van de operatie oorspronkelijk niet geëvacueerd wilde worden, kwam volgens het kabinet doordat hij rekende op hulp van een particulier beveiligingsbedrijf en omdat hij zich relatief veilig voelde. Later zou de man de conclusie hebben getrokken dat dat bedrijf hem niet kon evacueren. Pas toen sloot hij zich aan bij het verzoek van zijn werkgever om hem zo snel mogelijk uit Libië te evacueren.
Privacy
Na de vrijlating van de militairen, op 11 maart, bleek dat tegen één van hen tijdens de gevangenschap geweld is gebruikt. Het kabinet wil om privacy-redenen niet zeggen op welke manier een van de bemanningsleden is mishandeld.
In Nieuwsuur vanavond een verslag van het debat en een analyse door Ferry Mingelen. In de studio is defensiespecialist Ko Colijn en vanuit Londen, waar de internationale coalitie van veertig landen vandaag besloot door te gaan met luchtaanvallen in Libië totdat de doelen uit de VN-resolutie zijn bereikt, een gesprek met correspondent Arjen van der Horst.
Vragen en/of opmerkingen? Mail een van de makers: Reijer Zwaan (Reijer.Zwaan@Nieuwsuur.nl)