Deze woensdag zal het Joint Investigation Team (JIT) nieuwe details presenteren over het onderzoek naar het neerhalen van de MH17 bijna vijf jaar geleden. Wat weten we al? En wat zegt dat over de daders? Verslaggever Gert-Jan Dennekamp ging kijken bij de 53ste luchtafweerbrigade, de Russische eenheid die door het JIT verantwoordelijk wordt gehouden voor het leveren van de Buk-raket die werd afgevuurd vanuit rebellengebied in Oost-Oekraïne.
Deze 53ste brigade is gestationeerd in Koersk in het westen van Rusland, op iets meer dan honderd kilometer van de grens met Oost-Oekraïne. Het is zeven mei van dit jaar als de brigade oefent voor de grote nationale feestdag: de dag van de overwinning. De commandant Sergej Moetskajev kijkt toe.
Verslaggever Gert-Jan Dennekamp probeerde Moetskajev vragen te stellen.
Moetskajev noch anderen van de 53-ste Brigade willen praten. Sinds enkele jaren geeft het Russische ministerie van Defensie steeds hetzelfde antwoord: geen enkele militaire uitrusting heeft de grens heeft overschreden.
Maar naast de eerdere bewijzen van het tegendeel die zijn gepresenteerd door het JIT, kwam de Russische krant Novaya Gazeta een maand geleden met nieuwe informatie. Zo kreeg de krant een document in handen waarin het transport in juni 2014 van de Buk door Rusland wordt aangekondigd. De regionale militaire auto-inspectie waarschuwt daarin de collega's dat een groot konvooi naar het zuiden zal rijden. Op sociale media wordt het transport op verschillende plaatsen gefilmd, want een konvooi van zo'n vijftig voertuigen valt op in Rusland.
Volgens het uitgelekte document zal ook een vrachtwagen met kenteken 4267 AH onderdeel uitmaken van het transport. Deze vrachtwagen is te zien op foto's gemaakt tussen 23 en 25 juni 2014. Op de dieplader staat de Buk, die later zal opduiken in Oekraïne. De laatste foto's van het transport worden gemaakt op zo'n dertig kilometer van de grens.
Uit uitgelekte documenten blijkt dat zeker 170 militairen van de 53-ste Brigade naar de grens met Oekraïne zijn gebracht. Ook commandant Moetskajev ging mee met deze eenheid.
Kijk hieronder naar een animatie van het JIT over hoe zij de Buk-installatie traceerden.
Maar gingen de militairen met de Buk-installatie mee de grens over? En door wie werd het transport opgevangen? Voor meer duidelijkheid daarover spreken we in Kiev met Ivan Bezjazikov. Deze van oorsprong Oekraïense officier staat in Kiev terecht omdat hij zou zijn overgelopen naar de separatisten. We spreken hem tijdens zijn proces. Uit de processtukken en zijn verklaring blijkt dat hij in Donetsk een aantal hoge militaire leiders heeft ontmoet, die bij het transport van de Buk betrokken waren.
Om die reden is hij in 2016 is ook verhoord in het bijzijn van twee vertegenwoordigers van JIT. Want Bezjazikov lijkt meer te weten over twee Russen in Oost-Oekraïne: generaal-majoor Sergej Doebinski en zijn adjunct Oleg Poelatov, twee mannen die een belangrijke rol spelen bij het vervoer van de BUK waarmee ook MH17 is neergehaald.
Bezjazikov luistert op ons verzoek naar uitgelekte tapgesprekken en herkent de stem van Doebinski. Deze gaf leiding aan een afdeling van een speciale veiligheidsdienst die in juli 2014 was opgericht. En Bezjazikov identificeert Poelatov als Nieuwsuur hem een aantal foto's van rebellen toont. Zo wordt langzaam duidelijk wie er een rol speelden in het transport en hoe de verhoudingen waren.
Toch zijn er nog belangrijke vragen onbeantwoord. Wie zaten er op de Buk-installatie op het moment dat de raketten werd afgevuurd op de MH17? En wie gaf het commando om te vuren? Mogelijk dat het Joint Investigation Team daar deze woensdag meer duidelijkheid over kan geven.
Bekijk hieronder het uitgebreide verslag van Gert-Jan Dennekamp vanuit Rusland en Oekraïne, en een gesprek met hem en nabestaande Sander van Luik:
