Yfke Nijland
Tientallen jeugdzorginstellingen bevinden zich momenteel in financieel zwaar weer, meldt de Nederlandse Vereniging van Banken. Zij staan onder bijzonder beheer.
De banken houden hun zorgen over deze instellingen, ondanks dat gisteren bekend werd dat het kabinet de komende jaren een miljard euro vrijmaakt voor de jeugdzorg.
400 miljoen
Het geld dat het kabinet uittrekt voor de jeugdzorg gaat voor het leeuwendeel naar de gemeenten. Slechts 20 miljoen is straks via de Jeugdautoriteit beschikbaar voor instellingen met liquiditeitsproblemen. Op zich is dat potje een goede ontwikkeling, maar het is nu wél zaak dat het geld op tijd beschikbaar komt, stelt Michel van Schaik, voorzitter van de commissie gezondheidszorg bij de NVB.
De gemeenten krijgen dit jaar 400 miljoen en de twee jaar erna elk jaar nog eens 300 miljoen. Met dit geld zullen ze allereerst hun financiële tekorten op de begroting voor jeugdzorg dichten. Onduidelijk is echter of instellingen vervolgens ook betere tarieven gaan krijgen voor de zorg die ze leveren. Dat zal dit jaar niet meer gebeuren, want de contracten voor dit jaar zijn al afgesloten.
Waan van de dag
Het is ook niet alleen een kwestie van geld, weet de Nederlandse Vereniging van Banken. De banken maken zich naast de rode cijfers die de instellingen draaien ook zorgen over de huidige capaciteiten van de bestuurders en hun raden van toezicht.
Het ontbreekt hen vaak aan gedegen financiële kennis, zegt Van Schaik: "Je hebt voor deze complexe sector toptalent nodig. Wat wij zien is dat de prioriteit uitgaat naar de zorg", zegt hij, en dat vindt hij op zich goed te begrijpen "maar in veel gevallen leidt dat ertoe dat de kwaliteit van de bedrijfsvoering te wensen over laat. Men is vooral bezig met het managen van de waan van de dag en er is onvoldoende ruimte om aandacht te besteden aan de langere termijn. En daar gaat het dan mis."
Afbreukrisico
Sinds de zorg in 2015 naar gemeenten overging is er voor bestuurders veel veranderd, stelt hij vast. Ze moeten met veel meer verschillende partijen dan eerder onderhandelen. "Deze contracten zijn vaak per gemeente verschillend en worden meestal jaarlijks afgesloten worden. Dit complexe proces moeten worden gemanaged en dat vraagt om extra personeel. Zowel bij zorginstellingen als de gemeenten. Opgeteld, blijft er dus altijd minder geld voor de zorg over."
Probleem is ook dat echte financiële en bestuurlijke toppers zich nu liever niet branden aan de jeugdzorg. "Het afbreukrisico is hoog", aldus Van Schaik. "Niemand wil met een naam en toenaam in de krant als het toch misgaat en de instelling failliet gaat. Daarbij is de beloning voor zo'n risicovolle functie begrensd door de Wet Normering Topinkomens." Dit alles maakt dat het, volgens hem, steeds moeilijker wordt om toptalent naar de sector te lokken.
