De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) begint in de zomer met een experiment om misbruik van invalidenparkeerkaarten tegen te gaan. De kentekens van auto's van gehandicapten worden gekoppeld aan hun parkeerkaarten. Nu bestaat die koppeling nog niet en wordt er in toenemende mate met de kaarten gefraudeerd.
Gemeenten die gebruik maken van scanauto's kunnen meedoen met de proef. De maatregel is een aanvulling op de database die auto's registreert voor parkeervergunningen en parkeerapps.
Fraude en oneigenlijk gebruik
Ieder(in) is de belangenorganisatie voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Directeur van Ieder(in), Illya Soffer, vertelt dat fraude en oneigenlijk gebruik met de Europese gehandicaptenparkeerkaart al sinds de invoering van de kaart in 2001 een probleem is. Met de kaart kun je parkeren in alle landen van de Europese Unie.
Omdat de kaart achter het raam op het dashboard ligt met de foto van de kaarthouder naar beneden, kunnen handhavers niet zien wie de auto geparkeerd heeft. Dit werkt diefstal in de hand, veel ruitjes worden ingetikt om de kaarten te stelen. Volgens belangenorganisaties is een gehandicaptenparkeerkaart op de zwarte markt zo'n 1500 euro waard.
Tijdens het European Disabilty Forum in februari kwamen opmerkelijke percentages van het misbruik van de kaarten naar voren. "Over Brussel werd bijvoorbeeld gezegd dat de helft van de kaarten daar helemaal niet gebruikt wordt door de mensen voor wie ze bedoeld zijn. Het zal ons benieuwen of in Nederland niet precies hetzelfde aan de hand is", aldus Soffer.
Zelfs mét speciale parkeerkaart is het lang niet overal makkelijk om een parkeerplaats te vinden, merkt deze man:
Geen landelijke registratie
Een gehandicapte krijgt een kaart als hij of zij niet zelfstandig honderd meter kan lopen. De gehandicapte moet de kaart in de woonplaats aanvragen. Dit kan een bestuurderskaart zijn voor de gehandicapte zelf, of een passagierskaart voor een familielid of bekende die de gehandicapte rondrijdt.
Fraude en misbruik van de kaarten worden niet landelijk geregistreerd. Dit omdat de uitgifte, de handhaving en de controle van de kaart gemeentelijke taken zijn. Uit een rondgang van Nieuwsuur blijkt dat de regels voor het uitgeven van de kaart per gemeente anders zijn. Ook de registratie van fraude en diefstal verschilt per gemeente.
Verschillende gemeenten hebben sterke vermoedens van fraude maar kunnen niet aangeven hoe groot dit is omdat ze dit niet hebben onderzocht.
Fraude in Amsterdam
In Amsterdam leidde de fraude en het oneigenlijk gebruik van de gehandicaptenparkeerkaart in 2017 tot een brandbrief van Burgemeester Van der Laan aan de gemeenteraad. Uit die brief blijkt dat één op de vijf parkeervergunningen in Amsterdam, een vergunning is voor gehandicapten.
Daan Wijnants, woordvoerder verkeer van de VVD-fractie in de hoofdstedelijke raad, zegt hierover: "Dat kan bijna niet waar zijn en dat riekt naar fraude." Ook Deborah Lauria van Cliëntenbelang Amsterdam (de belangenorganisatie voor gehandicapten), heeft haar twijfels: "Wanneer je de aantallen ziet waar Van der Laan het in zijn brief van september 2017 over heeft, dan kan ik me voorstellen dat mensen denken: kan dit wel kloppen?"
Eenmaal in het bezit van een kaart mag je in de hoofdstad overal gratis parkeren. VVD-raadslid Wijnants: "Er gaan verhalen dat taxichauffeurs met een GPK rondrijden, maar ook leaseauto's of auto's op naam van een stichting."
\"Wat de praktijk lijkt te worden", zegt Lauria, "is dat de kwetsbare groep mensen in de Amsterdamse samenleving die de GPK echt nodig hebben, het draagvlak van de andere burgers aan het verliezen zijn."
Maatregelen
De gemeente Amsterdam neemt al maatregelen om de kans op oneigenlijk gebruik te verminderen. Zo moeten mensen die buiten Amsterdam wonen en die in het bezit zijn van een gehandicaptenparkeerkaart, zich melden via een website wanneer ze in Amsterdam gaan parkeren.
In een reactie laat een woordvoerder van de gemeente weten dat een scanauto zo kan zien of een auto een gehandicaptenparkeerkaart heeft. Maar: "De scanauto kan niet zien of de GPK op de juiste gronden is verleend", aldus de woordvoerder.
Amsterdam doet ook een onderzoek naar de actualiteit van het databestand van de gehandicaptenparkeerkaarten. De woordvoerder laat weten dat de resultaten van het onderzoek en van de maatregelen na de zomer bekend zullen worden gemaakt.
Of de proef van de RDW gaat slagen moet nog blijken. Volgens Frans Fransen, projectleider bij de RDW, kan zijn organisatie gemeenten niet verplichten om gehandicapten te registreren op kenteken. "Tien van de 355 gemeenten doen mee, er zijn nog gesprekken gaande met andere gemeenten." De gemeente Amsterdam laat weten aan het experiment mee te doen.
