De hoeveelheid zonne-energie groeit in Nederland snel. Het maximale vermogen aan zonnepanelen steeg volgens cijfers van het CBS in 2018 met meer dan de helft: van 2900 megawatt naar 4400 megawatt.
Die groei is voor een belangrijk deel afkomstig van de 65 zonneparken die tot en met vorig jaar zijn aangelegd. Die brachten samen twintig procent van het vermogen op. In 2017 waren er nog maar 22 zonneparken, die goed waren voor nog geen tiende deel van de capaciteit. Ook op daken van bedrijven en woningen kwamen er veel panelen bij.
Overigens blijft zonne-energie slechts een bescheiden aandeel in de totale productie van elektriciteit. Vijftien procent van de stroomproductie in Nederland kwam vorig jaar uit hernieuwbare bronnen. Hiervan namen zonnepanelen een vijfde deel voor hun rekening.
'De netcapaciteit zit op slot'
In sommige delen van het land kan het elektriciteitsnet de groei van het aantal zonnepanelen nu al nauwelijks aan. Dat merkt bijvoorbeeld Sieger Dijkstra. Zijn Groningse bedrijf Soleila heeft honderdduizenden vierkante meters dak van onder meer fabrieken en kantoren met zonnepanelen bedekt.
"Zeker in het noorden maar ook op andere plekken in Nederland wordt een heel groot capaciteitsbeslag gelegd op het net door zonneparken en windparken. De netcapaciteit zit op slot. Voor een deel van de projecten betekent dat we moeten wachten tot er voldoende capaciteit is."
Dijkstra noemt nog een ander probleem voor zonnebedrijven die willen uitbreiden. "Een gemeente als Delfzijl, bijvoorbeeld. De helft van de grotere daken zijn daar niet sterk genoeg. Daar kunnen geen panelen op zonder versterking."
Zonne-eilanden
In de gemeente Midden-Groningen bouwt het bedrijf Chint Solar momenteel het grootste zonnepark van Nederland. "Op het moment dat het af is, zal het de grootste zijn", zegt Diederik Apotheker, hoofd ontwikkeling bij het bedrijf. "Maar er zitten ook weer grotere aan te komen. In zonne-energie is 'de grootste' niet iets wat je lang vasthoudt."
Voor dit zonnepark is al voldoende aansluiting op het net geregeld. Apotheker moest met de gemeente wel nog iets anders oplossen. "Met duurzame energie verander je altijd iets aan het landschap. Je gaat het zien. Bij fossiele energie haal je het uit de grond, je ziet het eigenlijk niet. Het is aan ons de uitdaging om het zonnepark zo vorm te geven dat het acceptabel wordt." Dat doen ze onder meer door het park te omringen met bomen.
Bij de plaats Andijk in Noord-Holland komen tienduizenden zonnepanelen. Daar hebben ze een heel andere oplossing om landschapsvervuiling tegen te gaan. De zonnepanelen worden door het bedrijf Floating Solar aangelegd op vijftien eilanden in een spaarbekken. Ieder eiland krijgt een doorsnee van 140 meter. Dat is meer dan de lengte van een voetbalveld.
"De panelen liggen vlak op het water", legt Arnoud van Druten uit. Hij is directeur van Floating Solar. "Watergolven zijn eigenlijk allemaal kleine spiegeltjes, dus daar ontstaat een verstrooiend effect van. Op grotere afstand zie je die panelen eigenlijk niet."
De panelen op het water leveren ook nog eens meer energie op dan de meeste andere panelen, zegt Van Druten. "Ze worden door een kabel aangedreven zodat ze de zon langzaam volgen. Daardoor wekken ze dertig procent meer energie op per paneel."
De groei van het aantal zonnepanelen zal de komende jaren waarschijnlijk niet afnemen. De prijs per paneel blijft dalen, en het kabinet heeft vandaag gezegd nog drie jaar langer door te gaan met een stimuleringsregel van zonnepanelen.
