Morgen gaan de Israëliërs naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Benjamin Netanyahu hoopt voor de vijfde keer premier te worden. Hij is verdachte in een aantal corruptiezaken en wordt vermoedelijk vervolgd, maar maakt nog steeds kans op een overwinning. Hoe is Netanyahu zo'n machtige premier geworden, die ondanks alles populair blijft onder de Israëliërs?
Om dat te begrijpen moeten we kijken naar zijn verleden, zeggen filmmaker Dan Shadur, die de onlangs verschenen documentaire King Bibi maakte, en Anshel Pfeffer, schrijver van de biografie Bibi: The Turbulent Life and Times of Benjamin Netanyahu.
Terwijl Netanyahu in Israël is geboren, heeft hij een groot deel van zijn jeugd in Amerika doorgebracht. Volgens Pfeffer bleef de jonge Netanyahu liever in Israël. "Zijn vader was een professor die geen geschikt werk kon vinden in Israël in de jaren zestig, dus verhuisde hij met zijn gezin naar de Verenigde Staten. Zijn tienerzonen waren daar niet blij mee. Ze wilden onderdeel blijven van de Israëlische samenleving."
Benjamin en zijn broer Yoni, die later overleed tijdens een militaire missie, verhuisden terug naar Israël toen ze achttien waren en dienden allebei in een elite-eenheid van het Israëlische leger. "Deze eenheid opereerde in het geheim in kleine groepen achter vijandelijke linies. Ze moesten zich volledig richten op het doelwit. Je ziet nog steeds dat hij zo te werk gaat", vertelt Pfeffer.
Obsessie met de media
Uiteindelijk keert Netanyahu weer terug naar Amerika, waar hij studeert aan de MIT en daarna voornamelijk diplomatiek werk doet. Volgens Dan Shadur, die duizenden uren archiefmateriaal van Netanyahu voor zijn documentaire heeft bekeken, heeft Netanyahu tijdens zijn tijd in Amerika geleerd hoe hij de media optimaal kan inzetten.
"Zijn obsessie met de media en en het begrip van hoe je een verhaal moet vertellen, komt door zijn Amerikaanse achtergrond", gelooft Shadur. "Als hij terugkomt naar Israël in de jaren tachtig, brengt hij iets compleet nieuws met zich mee. Hoe je voor de tv moet verschijnen, hoe je peilingen in kan zetten en hoe je altijd een schoon en gestreken overhemd aan moet hebben. Daardoor wordt hij erg succesvol."
Volgens Shadur heeft zijn Amerikaanse speechcoach, Lilyan Wilder, een grote impact op Netanyahu gehad. Wilder coachte onder andere George H. Bush en Oprah. In de documentaire zijn haar aanwijzingen te horen: "Praat niet omlaag, praat niet omhoog. Praat tegen ze, vanuit je hart."
Steeds meer controle
Netanyahu wil volledige controle houden over zijn eigen imago, zegt Shadur. Hij spreekt al een paar jaar bijna niet meer met de Israëlische media, behalve met de journalisten die hij zelf zorgvuldig uitkiest. "Hij heeft zelfs de controle over de airco. Als Netanyahu een kamer binnenkomt, dan weet hij dat de airco hoog staat. Iedereen heeft het ijskoud, maar dan zweet hij tenminste niet voor de camera."
Zijn kracht kan ook zijn ondergang worden, omdat Netanyahu er onder andere van verdacht wordt gunsten te hebben verleend voor zakenmensen in ruil voor positieve berichtgeving in het nieuws. De Israëlische procureur-generaal heeft onlangs aangekondigd dat hij van plan is om hem te vervolgen, maar eerst Netanyahu en de andere verdachten zal verhoren voordat hij een definitieve beslissing neemt.
Toch blijft Netanyahu populair in Israël; zijn Likudpartij staat samen met de nieuwe Blauw en Wit-partij van zijn grote rivaal Benny Gantz, een voormalig legerofficier, bovenaan in de peilingen. Hij heeft veel Israëliërs ervan overtuigd dat hij de enige is die Israël veilig kan houden en veel voor elkaar kan krijgen op het wereldtoneel. "Veel wereldleiders zien Netanyahu als een partner of zelfs als inspiratiebron, dat heeft effect op stemmers in Israël", zegt Anshel Pfeffer.
"Wat je ook van Netanyahu vindt", zegt Shadur, "tijdens zijn jaren aan de macht is de situatie redelijk stabiel gebleven in Israël. Veel mensen zijn bang om die stabiliteit te verliezen."
