Waarom onderzoeksjournalistiek zo hoog op de agenda staat bij Nieuwsuur: morrelen aan de macht is een van de kernwaarden.
Door Joost Oranje, hoofdredacteur Nieuwsuur
Deze week hadden we minster Wouter Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) op bezoek in de studio om te praten over wat in de volksmond de "UWV-zaak" is gaan heten. Het leidde tot veel ophef in de Tweede Kamer, over misbruik van WW-gelden door met name Poolse arbeidsmigranten. Allemaal het gevolg van een groot Nieuwsuur-onderzoek dat al maanden loopt en iedere keer nieuwe feiten oplevert.
Een ideaal onderzoeksjournalistiek project dus. Veel investeren door redacteuren Siebe Sietsma, Christel Voorn en Daniël Heeringa, met een maximaal resultaat: een wezenlijk politiek debat over de inzet van collectieve middelen.
Het onderwerp legt ook dieperliggende vragen bloot: over arbeidsmigratie, de grenzen van onze sociale zekerheid, de consequenties van de Europese Unie, met alle voor- en nadelen vandien. Zie hier het hele dossier:
Kortom: journalistiek een geweldig resultaat, zoals eerder ons onderzoeksproject (met Trouw) over de steun aan Syrische strijdgroepen en de scoop over de rol van de AIVD rond Russische hackers (wat we samen deden met De Volkskrant). De twee laatste verhalen werden vorige week onderscheiden met 'De Loep', de belangrijkste jaarlijkse prijs voor onderzoeksjournalistiek.
Dit soort projecten zijn voor Nieuwsuur van cruciaal belang. Het klinkt altijd een beetje pathetisch, maar morrelen aan de macht is en blijft toch een van de kernwaarden van ons vak en zeker van ons programma. Tijdrovende onderzoeken horen daar bij.
Dat is soms best ingewikkeld. Je weet nooit of uit al dat werk wel resultaat komt. Neem je extra tijd, of stop je ermee? We moeten immers óók iedere dag het lopende nieuws blijven volgen. De brexit-discussie gaat door, een rapport over Michael P. komt uit, een aanslag in Utrecht verdient zo snel mogelijk goede verslaggeving en duiding.
In de mooie microkosmos die een redactie is, moet overal tijd en menskracht worden gevonden. Journalistiek is nou eenmaal keuzes maken en prioriteiten stellen. Maar binnen dat krachtenveld blijft de onderzoeksjournalistiek voor ons hoog op de agenda staan. In allerlei soorten en maten.
Scoops zoals het UWV-project of de Loep-prijswinnende producties kan je helaas niet iedere week hebben. Maar ook onderzoeken over de personeelstekorten in de zorg, die we deze week uitzonden, zijn belangrijk, ook al 'scoort' dat op het eerste gezicht minder.
Het feit dat een simpele vraag (Waarom hebben we die tekorten in de zorg eigenlijk nooit zien aankomen?) een even simpel als ontluisterend antwoord oplevert (Dat hebben we wel, maar we hebben er niet naar gehandeld) is op een andere manier net zo nieuwswaardig als het verhaal over de export-WW's.
Iets blootleggen wat we anders niet hadden geweten, dat is en blijft toch het mooie van ons vak.