Een verwarmde plastic zak met vruchtwater moet de oplossing worden voor een groot probleem: het zeer hoge sterfpercentage onder baby's die veel te vroeg worden geboren.
In die kunstmatige baarmoeder kunnen vroeggeboren baby's doorgroeien tot ze volgroeid zijn. Het is over een paar jaar al mogelijk, denken onderzoekers.
Levenslang longproblemen
In Nederland worden elk jaar 12.000 kinderen te vroeg geboren. Baby's die in week 24 ter wereld komen, hebben een overlevingskans van slechts 50 procent. De kinderen die het halen, hebben vaak hersenschade en levenslang longproblemen. "Nu worden die baby's opgevangen in een couveuse, en daar krijgen ze zuurstof toegediend via de lucht", zegt Guid Oei, gynaecoloog bij het Máxima Medisch Centrum. "De longetjes moeten dan de zuurstof uit de lucht halen. Daar zijn de longetjes nog helemaal niet toe in staat. Nog erger: de lucht maakt eigenlijk de longetjes kapot."
De kunstbaarmoeder moet daarvoor de oplossing zijn. "De kunstmatige baarmoeder bootst de natuurlijke omgeving met vruchtwater na", legt Oei uit. "De kinderen blijven omgeven door water, ze krijgen voedsel en zuurstof via de navelstreng." En waar het vruchtwater vandaan komt? "Dat kunnen we namaken."
In 2017 lukte het onderzoekers in de Verenigde Staten al om lamsfoetussen in een verwarmde plastic zak met vruchtwater te laten groeien. Maar voordat de kunstbaarmoeder op mensen getest kan worden, moet er nog meer onderzoek gedaan worden.
Aan de Technische Universiteit Eindhoven werken ze aan een alternatief voor proefdieren: een levensechte pop van een baby, gebaseerd op de MRI-scan van een kind. Onderzoeker Mark Thielen: "Als we van baarmoeder naar baarmoeder gaan, kunnen we met de pop aan de binnenkant meten wat er gebeurt met de bloedstroming, de bloeddruk en de ademhaling. Zodat we goed in de gaten kunnen houden of alles goed verloopt."
Sciencefiction
De uitdagingen voor de kunstbaarmoeder zijn niet alleen technisch en medisch van aard. Er zit ook een ethische kant aan, zegt professor filosofie en ethiek Lily Frank. "De grootste uitdaging is de impact die een kunstmatige baarmoeder op het kind zal hebben. Lichamelijk, maatschappelijk en psychisch."
Toch denkt ze dat die impact mee zal vallen. "We kunnen naar het verleden kijken. We waren erg bezorgd over de effecten van IVF op kinderen. Maar dat is ook niet in die mate uitgekomen."
Vrees voor een situatie waarin kinderen niet meer geboren worden maar de kunstmatige baarmoeder het al bij het begin van de bevruchting overneemt, is niet nodig, vindt Frank. "Dat zou juist goed zijn voor vrouwen. Het verlaagt de fysieke en emotionele risico's die bij de zwangerschap en geboorte van een kind horen. Alleen vrouwen dragen die risico's nu nog, hoewel vrouwen en mannen allebei kinderen willen."
Maar die situatie ligt nog heel erg ver in de toekomst, zegt gynaecoloog Oei. "Dat je dit gaat doen vanaf het begin van bevruchting, dat is echt sciencefiction. Daar hebben we ons nu niet mee bezig gehouden."
