Groot onderzoek naar milieurisico plastic deeltjes uit overboord geslagen containers

• Johann de Graaf

  redacteur Nieuwsuur Online

Er komt een grootschalig onderzoek naar de effecten van plastic deeltjes uit de containers die begin januari van containerschip MSC Zoe overboord sloegen. Onder meer Wageningen University & Research (WUR) voert dit jaar in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Rijkswaterstaat een breed scala aan onderzoeken uit om te zien of en hoe deze plastic deeltjes worden opgenomen door het zeeleven en waar het plastic terechtkomt.

Onderzoeker Martin Baptist van Wageningen Marine Research coördineert de onderzoeken. De eerste zijn recent gestart. "We houden de vinger aan de pols van de Waddenzee. Er is een ramp gebeurd met de MSC Zoe. Heel veel containers zijn in zee gekomen, met heel veel voorwerpen waaronder plastics. De overheid is bezorgd. Ze willen weten of er gevolgen zijn voor het ecosysteem van de Waddenzee."

Wageningen Marine Research, een onderdeel van de WUR, doet verschillende onderzoeken naar de invloed van plastic op het zeeleven. Zo worden mosselbanken onderzocht op de aanwezigheid van plastic in zowel de westelijke als oostelijke Waddenzee. Bij dode stormvogels, eidereenden, zeehonden en andere doden dieren wordt gekeken of ze plastic in zich hebben.

Detectivewerk

Daarnaast krijgen de onderzoekers het komende jaar zo'n 9000 vissen van vissers waarmee ze samenwerken. Bij de vissen wordt gecontroleerd of er plastic in zit. Daarbij letten ze ook op een speciaal type plastic, zegt Baptist. "Er is bij de MSC Zoe sprake van een halve millimeter grote microbeads die nog moeten worden opgeblazen tot piepschuim."

"Als je dat soort microbeads vindt, dan is de kans heel erg groot dat het van de Zoe afkomstig is. Op die manier doen we een stukje detectivewerk om te kijken of de plastic die we vinden zijn te herleiden tot de Zoe."

'Dieren kunnen het aanzien als voedsel'

Schiermonnikoog is één van de eilanden waar afval uit de zeecontainers is aangespoeld. Waren dat de eerste maanden vooral grote spullen, zoals tuinstoelen, speelgoed en auto-onderdelen, nu kampt het eiland met miljoenen plastic korreltjes.

Boswachter Cynthia Borras rijdt dagelijks over het strand om afval op te ruimen. "Maar hoe moet je die kleine korreltjes opruimen? Zelfs met een pincet is dat onmogelijk werk. En kijk, ze worden gewoon door de wind weggewaaid naar de vegetatie."

Of dieren het plastic eten weet Borras niet. Dat moet onderzoek uitwijzen. "Plastic hoort hier niet te liggen. Die korreltjes vergaan langzamerhand. Die veranderen van kleur en vorm en krijgen een andere geur. Dieren kunnen het aanzien als voedsel."

Baptist onderzoekt ook noordse stormvogels en eidereenden, vertelt hij aan boord van een mosselschip. Het schip is ingezet voor onderzoek naar plastic op mosselbanken in de Waddenzee. "Die eidereenden duiken naar de bodem van de Waddenzee. Onder water slobberen ze dan die mosselen op. De mossel slikken ze in het geheel door. En dat betekent dat als er plastic voorwerpen liggen, ze die dan ook vrij makkelijk doorslikken."