Het bedreigde landschap: de verdozing van Nederland

Het Nederlandse landschap verandert razendsnel. Overal verrijzen woonwijken, wegen, kassen, billboards en vooral heel veel distributiecentra. Je kent ze wel: die grijze blokkendozen langs de snelweg, de pakhuizen van de interneteconomie. Het zijn er inmiddels zoveel dat critici al spreken van 'de verdozing van Nederland'.

Er lijkt geen sprake van regie. De gemeentes trekken elk hun eigen plan, de gevolgen zijn te zien in het landschap. Zo ook op de Rozenburgse landtong, het laatste stukje natuur tussen de industrie van de Rotterdamse haven. Binnenkort is het ook hier met de rust gedaan: er komt een distributiecentrum met een oppervlakte van ongeveer 20 voetbalvelden.

De inwoners van Rozenburg die we tegenkomen zijn tegen. "Zo'n prachtig natuurgebied, hier tussen de petrochemie. Dat is nergens te vinden in de wereld", zeggen ze. "De dieren die hier allemaal nog huizen, het is gewoon prachtig."

Hoogleraar landschapsarchitectuur Adriaan Geuze rijdt over de A16 van Rotterdam naar Breda en wijst de bouwplaatsen aan. "Dit hele stuk tussen de snelweg en de rivier wordt een bedrijvenpark, met hallen."

Het totale vloeroppervlak van de distributiecentra is de afgelopen vijf jaar met maar liefst 20 procent gestegen tot 28 miljoen vierkante meter. En er komen er steeds meer. "Ik raak in paniek als ik dit soort dingen zie", zegt Geuze."Ik ben een fijnproever van het Nederlandse natuurlandschap. Ik bewonder het, het maakt mij blij. Het maakt deel uit van mijn identiteit."

Geuze ergert zich er vooral aan dat bijna elke gemeente plannen maakt voor de komst van dergelijke distributiecentra. "Overal."

Online winkelen

Bij Venlo verrijst het grootste distributiepark van Nederland: Greenport. Het moet twee keer zo groot worden als Schiphol. Directeur Ruud van Heugten legt uit dat wij zelf eigenlijk verantwoordelijk zijn voor de komst van al die opslagruimte. "Hier liggen spullen opgeslagen als fashion-producten van Tommy Hilfiger, Calvin Klein Michael Kors. Automotive-producten, medische producten, voedingsmiddelen, koffiemachines. Een scala aan producten die wij overal ter wereld kopen via internet of via de winkels."

De toename van distributiecentra lijkt daarmee onvermijdelijk. Helaas, zo vinden de inwoners van Rozenburg, onder de rook van Rotterdam. "Economie heeft voorrang op alles. Maar wij denken aan onze kinderen en die daarna weer komen, en daarna. Wat we zeggen: eenmaal weg, komt het nooit meer terug."