Barbara Visser is als staatssecretaris sinds een jaar verantwoordelijk voor het personeelsbeleid van Defensie. Door de jarenlange bezuinigingen is de organisatie tot op het bot uitgekleed. Ook spelen er cultuurproblemen en is er sprake van grensoverschrijdend gedrag.
Vandaag maakte Visser bekend dat Defensie wil onderzoeken of er ernstige misdragingen zijn geweest bij een missie in Tsjaad, tien jaar geleden. Wij spraken Visser vorige week in het Nationaal Militair Museum, nog voor dit laatste schandaal, maar de sociale veiligheid bij Defensie kwam wel aan bod.
De commissie-Giebels kwam daarover eerder met een hard rapport en constateerde dat de veiligheid bij Defensie veel te wensen overlaat. Aanleiding voor het onderzoek was de misbruikzaak op de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Vanavond was er in de Tweede Kamer een algemeen overleg over het onderwerp.
Tientallen jaren van bezuinigingen
De jarenlange bezuinigingen op Defensie kwamen uiteraard ook aan bod in ons gesprek met de staatssecretaris. Er wordt nu ruim 1 miljard euro uitgegeven om extra vliegtuigen en tanks te kopen, maar onder het personeel bestaat er veel onvrede.
Militairen krijgen slecht betaald, hoewel ze tijdens missies in het buitenland regelmatig hun leven in de waagschaal stellen. Gevolg: vacatures kunnen niet vervuld worden en tegelijk is er een hoge uitstroom van personeel naar het bedrijfsleven.
Wat verdient een militair die wordt uitgezonden en daar levensgevaarlijk werk moet doen? We legden de vraag voor aan Visser.
De bezuinigingen op Defensie gaan terug tot de val van de Berlijnse muur in 1989, daarna is er tientallen jaren bezuinigd. Het vallen van de muur luidde dertig jaar geleden het einde in van de dreiging van de Sovjet-Unie, maar onder president Vladimir Poetin is Rusland assertiever dan ooit. Zo voeren Russische vliegtuigen regelmatig provocerende acties uit in het NAVO-luchtruim.
De Amerikaanse president Donald Trump windt zich er ondertussen over op dat zijn land het overgrote deel van de NAVO-bestedingen voor zijn rekening neemt. NAVO-leden moeten 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) besteden, maar veel landen, waaronder Nederland, halen die norm niet.
Sterker, Nederland betaalt op dit moment nog geen 1,3 procent van het bbp. "Trump heeft gelijk", zegt Visser. Om de NAVO-norm te kunnen halen zou er volgens de staatssecretaris elk jaar 7 miljard euro extra naar Defensie moeten gaan.
Het lijkt een 'mission impossible' voor staatssecretaris Visser om deze getraumatiseerde organisatie weer op de rit te krijgen. We legden haar drie vragen van haar personeel voor. Bekijk hieronder hoe ze die beantwoordt.
Visser maakte zelf van dichtbij mee wat oorlog betekent. Op driejarige leeftijd verhuist ze met haar ouders vanuit Kroatië in voormalig Joegoslavië naar Nederland. Als in haar geboorteland de burgeroorlog uitbreekt, verliest haar achtergebleven familie vrijwel alles. Dat heeft veel impact.
"Het is gek om te zien dat mensen die de ene dag je vrienden zijn, of zelfs familie, je de andere dag haten vanwege je geloof. Het is bepalend voor hoe ik in het leven sta. Je realiseert je heel goed dat je in één moment alles kunt kwijtraken en dat vrijheid echt niet vanzelfsprekend is."
