Pippi Langkous, de Gebroeders Leeuwenhart en Ronja de Roversdochter. Het zijn bekende titels van de Zweedse Astrid Lindgren, een van de beroemdste kinderboekenschrijvers ter wereld. Ze overleed in 2002 op 95-jarige leeftijd. Vanaf morgen is de film Becoming Astrid in de bioscoop te zien, over haar jonge jaren.
Als 18-jarige raakte Lindgren zwanger van een oudere, getrouwde man. De hoofdredacteur van de krant waar ze werkte als journalist in opleiding. Haar baby bracht ze tijdelijk onder in een pleeggezin. Tot de jaren zeventig zweeg Lindgren over dat deel van haar leven en grote bekendheid kreeg het nooit.
Regisseur Pernille Christensen werd nieuwsgierig toen ze een foto van een jonge Lindgren met haar zoontje zag in een Deense krant. "Ik dacht bij haar altijd alleen aan een oude vrouw. Nu ik die prachtige jonge vrouw zag, wilde ik meer weten over het verhaal achter de foto. Dat bleek totaal anders dan ik ooit had gedacht."
Becoming Astrid begint met een inkijkje in Lindgrens gelukkige jeugd in een boerengezin in het Zweedse dorpje Vimmerby. Haar zwangerschap verstoort dat jeugdige geluk ruw. In een tijd waarin ongehuwd zwanger zijn een schande was, wordt Astrid gedwongen om Vimmerby te verlaten. Het huwelijksaanzoek van de vader slaat ze af.
Voor de geboorte van haar kind wijkt ze uit naar Denemarken. Daar bevalt ze in 1926 van haar zoon Lasse. "Astrid had ontdekt dat je destijds in Denemarken je kind ter wereld kon brengen zonder de naam van de vader te hoeven prijsgeven. Er was een speciale wet om vrouwen te beschermen", zegt Christensen.
Omdat Lindgren als 18-jarige zonder baan of opleiding geen mogelijkheden heeft om haar kind zelf op te voeden, brengt ze haar zoon onder bij een liefdevolle pleegmoeder in Kopenhagen. Terwijl ze in Stockholm een secretaresse-opleiding volgt, bezoekt ze haar zoontje zo vaak als ze kan.
De kinderen in haar boeken zijn ondernemend en gaan het gevecht aan, net zoals zij dat zelf heeft moeten doen.
Lindgren zweeg jarenlang over die periode uit haar leven, totdat haar verhaal in 1977 - enigszins tegen haar wil - werd opgenomen in een biografie. Veel later gaf ze er éénmaal een tv-interview over. Daarin vertelde ze dat ze met "een huilend hart" op en neer reisde tussen Kopenhagen en Stockholm.
"De film gaat onder meer over het gevecht dat ze voert om haar zoon terug in haar leven te krijgen en contact met hem te houden", zegt Christensen. Volgens de regisseur heeft het verlangen naar haar afgestane zoontje een grote invloed gehad op de verhalen die Lindgren later schreef.
"Veel personages zijn alleen of verlaten door hun ouders, zoals bijvoorbeeld in Pippi Langkous en Mio, mijn Mio. Astrid koos altijd de kant van het kind en verplaatste zich helemaal in hen. De kinderen zijn ondernemend en gaan het gevecht aan, net zoals zij dat zelf heeft moeten doen."
Ook illustrator en schrijfster Marit Törnqvist denkt dat het achterlaten van haar kind grote invloed heeft gehad op het leven en werk van Lindgren. Törnqvist heeft nauw samengewerkt met de schrijfster en veel van haar boeken geïllustreerd. "In de boeken zie je óf de enorme warmte terug waarin Astrid zelf opgroeide óf grote eenzaamheid."
Törnqvist is, net als familieleden van Lindgren, kritisch over de film Becoming Astrid. "De keuze voor deze periode kan ik begrijpen, maar de relatie met de vader van haar zoon is overbelicht. De keer dat ik er met Astrid over sprak, noemde ze hem niet. Ze sprak oprecht, rustig en eerlijk over die periode."
Ook mist ze in de film andere aspecten van Lindgren, die volgens haar belangrijk zijn. "Astrid was zo geëngageerd en betrokken, bijvoorbeeld bij vluchtelingen en de politiek. Door de nadruk op deze periode te leggen, leer je niet Astrid kennen, maar maak je kennis met een gebeurtenis uit haar leven."
Törnqvist maakte Lindgren van zo dichtbij mee dat ze het lastig vindt om Astrid te herkennen in de actrice die haar speelt. "De regisseur heeft er een rijk personage van willen maken met karaktereigenschappen van haar personages. De ene keer staat ze als een soort Pippi gek te dansen, en de andere keer staat ze als Ronja de Roversdochter te schreeuwen in de sneeuw."
Regisseur Pernille Christensen benadrukt dat het niet de bedoeling was om het karakter van Astrid te doorgronden. "Ik heb er meer met dichterlijke vrijheid naar gekeken. Ik vind dit verhaal ook belangrijk omdat het in brede zin een historisch verhaal over vrouwen is. Wat Astrid overkwam, hebben meer vrouwen meegemaakt en daar wil ik mensen over laten nadenken."
Maar dat is niet het enige, zegt Christensen. "Ik hoop dat door de film de boeken van Astrid Lindgren weer worden voorgelezen. Haar verhalen zijn voor eeuwig."
De film 'Becoming Astrid' draait vanaf 29 november in de bioscoop.
