Nederland trekt steeds meer nachtwerk aan en vakbond FNV is daar niet blij mee: nachtwerk is niet gezond en Nederland moet geen nachtwerkland worden. De Vereniging van Bedrijfsartsen is het hiermee eens en gaat een richtlijn maken voor werken in de nacht.
Maar omdat steeds meer mensen online winkelen, stijgt de vraag naar nachtwerkers die pakketjes verwerken. Nu al werken 1,3 miljoen mensen soms of regelmatig in de nacht. 'Vandaag besteld, morgen in huis' eist zijn tol.
De Gezondheidsraad raadt nachtwerk af. Dat concludeert de raad in een rapport waarin onderzoeken naar nachtwerk met elkaar worden vergeleken. 's Nachts werken verhoogt het risico op diabetes, hart- en vaatziekten en slaapproblemen.
Vinod Naipal is logistiek medewerker en werkt al negentien jaar 's nachts. Privé en financieel was het voor hem aantrekkelijk om voor nachtwerk te kiezen. "Maar af en toe is het best zwaar. Als je niet uitgerust bent, heb je een lange nacht. Dan heb je echt een probleem."
Een dag wachten
Logisch, zegt Andree Ruiters, nachtdienstdeskundige van de FNV. "Nachtwerk heeft heel negatieve gevolgen, bijvoorbeeld voor gezondheid en welzijn, en er zijn veiligheidsrisico's."
Ook het sociale leven wordt opgeofferd. "Wij zeggen vaak: je bent niet in je eentje nachtwerker, het hele gezin is dat. Ouders slapen overdag en kinderen moeten dan stil zijn. Het is ontwrichtend voor het sociale leven."
Ruiters ziet een verschuiving plaatsvinden naar steeds meer nachtwerk. Soms is het nodig, maar vaak ook niet. "Ik denk dat veel mensen niet beseffen wat 'vandaag besteld, morgen in huis' betekent voor werkenden. Ik denk dat mensen ook best een dagje kunnen wachten, zeker als ze zich realiseren dat het pakketje uiteindelijk vaak bij de buren wordt afgeleverd."
Vooral het vermogen om te beoordelen of je nog bij de les bent, neemt af.
"Alle organismen hebben een biologische klok", legt chronobioloog Roelof Hut uit. "Eigenlijk een stopwatch die zich elke dag opnieuw reset. Als je 's nachts geforceerd wakker blijft, krijg je moeite met concentreren en alertheid. Vooral het vermogen om te beoordelen of je nog bij de les bent, neemt af."
Ons lichaam zit vol verschillende biologische klokken. "Bijvoorbeeld die van je lever: die is afgesteld op de maaltijden die je neemt. Als je op vaste momenten maaltijden nuttigt, begint je lever alvast te werken om die maaltijd te verteren."
Daarom krijgen nachtwerkers vaak midden in de nacht trek en gaan ze eten. "Maar je alvleesklier is om 3 of 4 uur 's nachts niet bereid om insuline aan te maken, je lever kan het niet verteren. Op de lange termijn kan dat obesitas of diabetes tot gevolg hebben."
Melatonine
Vanwege hun onnatuurlijke slaapritme slikken veel nachtwerkers melatoninepillen. Maar deze pilletjes, die gewoon bij de drogist liggen, maken de problemen volgens wetenschappers juist erger. Ze zijn te krachtig en wie ze op het verkeerde moment inneemt, komt in de problemen.
Ze werken ook niet voldoende, zegt chronobioloog Marijke Gordijn. "Van melatonine val je soms een heel klein beetje sneller in slaap, maar dat gaat om twee of drie paar minuten, is uit onderzoek gebleken."
