1001 vrouwen door de ogen van vrouwen: 'Soms zijn we elkaars grootste vijand'

"Geschiedenisboeken gaan nog altijd heel erg veel over mannen. Daarom leek het mij interessant om het verhaal van de 20ste eeuw te vertellen via vrouwenlevens. De beroemde vrouwen die we heel goed kennen, maar ook de mindere godinnen die in de vergetelheid zijn geraakt."

Aan het woord is historica Els Kloek. Ze presenteerde deze week het boek 1001 vrouwen in de 20ste eeuw, bij de opening van de gelijknamige tentoonstelling in het Amsterdam Museum. De focus op die eeuw is geen toeval. "Het is voor vrouwen een heel interessante: we krijgen bijvoorbeeld kiesrecht en mogen gaan studeren."

In het boek en de tentoonstelling komen de verhalen van al die verschillende vrouwen bij elkaar. Van vrouwelijke pioniers en feministen die vonden dat alles anders moest, tot vrouwen wiens verhaal vergeten is. Zij tonen ons een andere kant van de geschiedenis, die nog steeds heel erg actueel is.

Dankbaar, maar ook doorvechten

Met drie vrouwen lopen we door de tentoonstelling. De feministische Chérie Cohen uit Tilburg wijst ons op Nora Rozenbroek (1944-2012). "Zij is heel erg belangrijk voor mij, omdat zij Dolle Mina heeft opgericht. Het was de tijd van 'baas in eigen buik', de pil was net verschenen. Er was veel actiebereidheid en alles bruiste. Het stond helemaal in het teken van hoe kunnen wij vrouwen ons laten zien en horen."

Nora Rozenbroek in de tentoonstelling '1001 vrouwen in de 20ste eeuw'

De pas afgestudeerde Dunya Veenhof uit Amsterdam vindt het opvallend dat de punten waar Nora voor streed, nog steeds relevant zijn in de huidige samenleving. "Er zijn bijvoorbeeld nog steeds geen openbare vrouwentoiletten, anticonceptie voor vrouwen is nog steeds niet altijd even goed geregeld. Dus we kunnen haar zeker dankbaar zijn, maar we moeten ook doorvechten."

Een pistool in de kinderwagen

Een andere vrouw die in de tentoonstelling aan bod komt, is Neeltje Lokerse (1868-1954). Een Zeeuwse dienstbode die opkwam voor de rechten van ongehuwde moeders. Ze raakte zelf zwanger van haar werkgever, maar die weigerde het kind te erkennen. Daar liet de dienstbode het niet bij zitten.

"Neeltje verstopte een pistool in de kinderwagen en wachtte de man op bij zijn werk", vertelt Kloek. "Ze schoot op hem, maar wel expres ernaast. De man overleefde het dus, maar zo wist ze wel aandacht te vestigen op haar zaak." Neeltje Lokerse werd uiteindelijk vrijgesproken van poging tot moord.

Neeltje Lokerse in de tentoonstelling '1001 vrouwen in de 20ste eeuw'

"Zij heeft geweld moeten gebruiken om haar punt te kunnen maken", zegt Daiyanara Adelina, een werkende, alleenstaande moeder uit Almere. Volgens haar kan je de vergelijking maken met de huidige #MeToo-discussie, waarbij mensen de publiciteit zoeken om hun zaak naar voren te brengen.

"Dat is een rigoureuze stap, want die mensen geven zich publiekelijk bloot, maar dat is nodig om te kunnen bereiken wat ze willen bereiken. Om anderen te kunnen aanspreken op hun gedrag."

Volgens Kloek is het feminisme weer terug van weggeweest. "Het feminisme van nu richt zich heel erg op carrière en op seksuele integriteit." Ze vindt wel dat vrouwen in de afgelopen 100 jaar ontzettend veel bereikt hebben. "Dus mijn project is ook juist om te laten zien hoe sterk vrouwen zijn, hoeveel ze kunnen en hoe inspirerend ze kunnen zijn."

Toch ziet Veenhof nog wel verbetering voor de toekomst. "Als ik naar mijn eigen vriendinnen kijk, ben ik wel positief gestemd. Vrouwen worden steeds assertiever, steeds meer vrouwen studeren, komen op hoge plekken terecht. Maar ik denk wel dat het nog steeds vrij langzaam gaat."

Cohen merkt op dat andere vrouwen dikwijls een grote blokkade kunnen zijn. "Zo'n opmerking van: werk jij de hele week? Nou, nou, nou. Soms zijn wij ook elkaars grootste vijand." Adelina vult aan: "Terwijl wij juist elkaar moeten koesteren als vrouwen. Elkaar ondersteunen en het makkelijk maken voor elkaar."

Reportage: Drie vrouwen over 1001 vrouwen

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl