Moeder van de Oeigoeren, zo wordt Rebiya Kadeer ook wel genoemd. De activiste strijdt tegen de onderdrukking van haar volk, een moslimminderheid die met name leeft in de Chinese autonome regio Xinjiang.
Kadeer leeft al jaren in ballingschap in de Verenigde Staten, nadat ze zes jaar had doorgebracht in een Chinese cel. Ze is vandaag in Nederland. Afgelopen weekend was Kadeer in Parijs waar een Oeigoers parlement in ballingschap is opgericht.
"Toen ik uit de Chinese gevangenis kwam, moest ik vijf kinderen achterlaten. China zei dat ik me niet met de politiek moest bemoeien. Zij hadden mijn kinderen. Ik heb meer dan honderd familieleden daar."
De Verenigde Naties en Human Rights Watch sloegen recent alarm over de levenssituatie van de Oeigoeren in de autonome provincie Xinjiang. In augustus stelde de VN dat er "talloze geloofwaardige rapporten zijn" dat er naar schatting een miljoen mensen in politieke heropvoedingskampen in de regio zitten.
Volgens mensenrechtenorganisaties worden de Oeigoeren in de kampen gedwongen om Chinees te leren spreken, liederen van de Communistische Partij te zingen en hun loyaliteit te zweren aan de Chinese regering. Mensen die weigeren mee te werken, zouden gestraft worden.
Volgens de VN is Xinjiang veranderd in een soort rechtenvrije zone. De Oeigoeren en andere moslims worden gezien als "vijanden van de staat". HRW stelde vorige maand in een rapport dat miljoenen moslims in Xinjiang te maken hebben met willekeurige opsluiting, mishandeling en indoctrinatie.
Activiste Kadeer roept de wereld op om haar volk te steunen. "Want het gaat niet alleen de Oeigoeren aan. Dit soort dictatuur en massaslachting treft niet alleen ons volk. De Chinezen plegen genocide op de Oeigoeren terwijl de wereld toekijkt. Dit is een boodschap van China. Ik denk dat ze een wereldwijde dictatuur willen vestigen."
Na de kritiek van de VN, ontkende China stellig dat er een miljoen Oeigoeren vastzitten in heropvoedingskampen. De regering spreekt sowieso niet van heropvoedingskampen, maar van centra voor educatie en opleiding. Extremisten en criminelen van de moslimminderheid zouden daar een "werkopleiding" krijgen.
Beijing is al jaren bezig met een omvangrijke anti-extremismecampagne in Xinjiang. Als reactie op een reeks aanslagen door een onafhankelijkheidsbeweging van Oeigoeren. Die voert al jaren een gewapende strijd in China.
