Je krijgt een dun slangetje door je neus. Met dat slangetje wordt een 'sonde', een kleine buis, in je dunne darm geplaatst. Met dat buisje krijg je de poeptransplantatie toegediend. Oftewel: iemand anders zijn poep wordt, verdund met een zoutoplossing, via je neus in je lichaam gebracht.
Smakelijk klinkt het niet. Maar deze 'feces-transplantatie' - zoals het officieel heet - zou wel eens de oplossing kunnen zijn voor de 80.000 patiënten in Nederland die lijden aan een chronische darmziekte. De ingreep dient om de darmflora te verbeteren.
Mogelijk werkt de poeptransplantatie in de toekomst ook bij andere ziektes. Want niet alleen darmziekten zijn zichtbaar in de darmen: uit nieuw onderzoek blijkt dat ook patiënten met bijvoorbeeld autisme, depressie en MS (Multiple Sclerose) ongezonde darmflora kunnen hebben.
Het Haaglanden Medisch Centrum begint daarom binnenkort met een onderzoek naar het effect van poeptransplantatie bij patiënten met de ziekte MS. Ook in het Amsterdam UMC worden de effecten van zo'n transplantatie onderzocht: bij dreigende suikerziekte en veelvoorkomende darmontstekingen als de ziekte van Crohn.
Een andere darmflora
"Het idee van een poeptransplantatie is dat je in één keer de darmflora van de patiënt verandert", zegt internist Max Nieuwdorp van het Amsterdam UMC. "Dat doe je door middel van het geven van donorontlasting. Dus van een gezond persoon." Het doel: nagaan welke rol darmbacteriën spelen bij het functioneren van de alvleesklier, lever en spieren. Zo kunnen de onderzoekers kijken of een veranderde darmflora bijvoorbeeld suikerziekte kan remmen.
Lerares Eline van Delden had al jaren last van ernstige darmklachten. "Ik had heel vaak kramp, soms kon ik er niet van lopen. Mijn ontlasting was heel slecht: alleen maar slijm met bloed." Eerst probeerde ze medicijnen om haar stoelgang aan te pakken. Maar toen ze hoorde van een arts in Australië die met succes een speciale ontlastingtherapie uitvoerde, besloot ze naar de mogelijkheden hiervoor in Nederland te vragen.
Het gaat nu zelfs zo goed dat mijn darmen rustig zijn en ik voor de volle 100 procent energie heb.
Van Delden klopte aan bij maag-lever-darm-arts Cyriel Ponsioen. "Ze kwam precies op het juiste moment. Ik was net bezig met kijken hoe we chronische darmontstekingen op een originele manier kunnen behandelen, zonder al die dure pillen. En toen kwam zij. Ze drong heel erg aan, maar uiteindelijk hebben we dat goedgevonden en had het een fantastisch effect."
De lerares heeft na de transplantatie nooit meer last gehad van haar darmklachten. "Het gaat nu zelfs zo goed dat mijn darmen rustig zijn en ik voor de volle 100 procent energie heb. En daarmee heb ik ook eindelijk kunnen doen wat ik graag wil: voor de klas staan."
Nog niet regulier
Maar ze had geluk. Want bij nader onderzoek bleek dat de meeste patiënten met dezelfde ziekte geen baat hadden bij een poeptransplantatie. Omdat hieruit niet de conclusie kan worden getrokken dat dit een goede behandeling is voor iedereen, is de behandeling nog steeds experimenteel.
Wie hoopt via poeptransplantatie te genezen, lijkt tot nu toe beter af te zijn in het buitenland: in bijvoorbeeld Groot-Brittannië is op dit gebied meer mogelijk dan in Nederland. Maar daar worden patiënten met donorpoep behandeld in dure commerciële klinieken, zonder dat eerst degelijk onderzoek is verricht. In Nederland moet voor elke ziekte en aandoening eerst met wetenschappelijk onderzoek worden aangetoond dat een poeptransplantatie effectief is.
Op dit moment wordt een poeptransplantatie alleen regulier uitgevoerd bij een infectieziekte van de dikke darm, waarbij de clostridium difficile-bacterie aanwezig is. Die kan optreden als mensen veel antibiotica hebben gebruikt, die de darmflora ernstig heeft aangetast. De behandeling laat goede resultaten zien.
We hopen dat we in dat onderzoek kunnen aantonen dat onze nieuwe manier van behandelen goed genoeg werkt.
Arts Cyriel Ponsioen hoopt dat de behandeling ook regulier kan worden voor andere ziektes. "We hebben veel van eerder onderzoek geleerd. Nu zijn we bezig met het uitvoeren van een nieuw onderzoek waarbij we de behandeling toepassen op een nog veel groter aantal mensen. En op een andere manier. We hopen dat we in dat onderzoek kunnen aantonen dat onze nieuwe manier van behandelen goed genoeg werkt. Zo kan het als reguliere behandeling opgenomen worden in het behandelpakket."
De vereniging voor MS-patiënten reageert verrast op het nieuws dat het effect van poeptransplantatie onderzocht gaat worden. De vereniging vindt dat succesvolle behandelingen die in het buitenland worden aangeboden, ook in Nederland beschikbaar moeten zijn.
