Sommigen zijn pas 7 jaar oud, een enkeling is 70. En ze komen uit alle delen van het land. Mensen die als meisje zijn geboren, maar liever een jongen zijn. Of andersom. Het aantal transgenders dat medische hulp zoekt, stijgt explosief.
Het Amsterdam UMC, waar verreweg de meeste geslachtsaanpassende operaties worden uitgevoerd, zag het aantal patiënten in vijf jaar tijd verdubbelen, van tweeduizend naar vierduizend mensen die met een behandeling beginnen. Maar door de toegenomen vraag zijn ook de wachttijden gestegen. Inmiddels staan er 900 mensen op de wachtlijst.
Ik geloof dat genderdysforie de enige stoornis is in Nederland waarvoor je voor een behandeling nu twee jaar moet wachten.
De 17-jarige Patrick is transgender en weet wat het lange wachten met iemand doet. Hij stond acht maanden op de wachtlijst. "Dat was heel zwaar. Als je er als jong iemand achter komt dat je van geslacht wilt veranderen - nog voor je puberteit - dan wil je aan de puberteitsremmers zodat je je niet ontwikkelt als jongen of meisje.
"Twee jaar wachten, zoals nu, is dan echt veel te lang. Die lichamelijke ontwikkelingen maak je niet makkelijk ongedaan. Mensen verliezen ook echt hun hoop."
Toename
"Het is eigenlijk te gek voor woorden. Ik geloof dat genderdysforie de enige stoornis is in Nederland waarvoor je voor een behandeling nu twee jaar moet wachten", zegt Joep Roeffen. Hij is klinisch-psycholoog en programma-coördinator bij het Genderteam Zuid-Nederland. Zijn genderteam werkt nauw samen met Amsterdam UMC en verzorgt een psychologische voortraject van de medische behandeling.
Juist nu is er meer zorg dan ooit nodig, vindt Roeffen. "Je ziet de afgelopen jaren een toename van kinderen en volwassenen die worstelen met hun geslacht of seksualiteit. Dit zie je niet alleen in Nederland maar wereldwijd."
"Het stigma is ervan af, er wordt makkelijker over gesproken. Het lijkt dat het meer geaccepteerd is om gespecialiseerde hulp te zoeken", zegt Roeffen, die al ruim tien jaar werkt met kinderen die problemen hebben met hun geslacht of seksualiteit.
Ook voor Patrick was zijn coming-out een positieve ervaring. "Ik zag een video op YouTube en herkende meteen de gevoelens van een transgender. Ik dacht: dat ben ik."
Vijftien jaar was Patrick een meisje, maar hij wist al jaren dat er iets mis was. "Ik wist alleen niet wat het was, ik was depressief, maar therapeuten wisten het ook niet. Nu voel ik me zoveel beter." Tijdens een mentorles op school vertelde hij het ook aan zijn klas.
"Ik had alles opgeschreven en dat heb ik voorgelezen. Het was moeilijk, maar ik liet een video zien die mijn zus heeft gemaakt. Daarvan werd de hele klas stil. Erna heb ik alleen maar veel respect gekregen van iedereen. Dat was heel fijn."
Bekijk de video van de zus van Patrick.
Patrick vindt dat hij geluk heeft gehad. "Ik heb geluk met het tijdperk waarin ik leef. Tegenwoordig is het zoveel makkelijker om ervoor uit te komen wie je bent. En ook de medische ontwikkelingen voor je transitie zijn veel beter. Dat heeft zeker ook effect op het aantal transgenders dat zich meldt. Sinds mijn behandeling met hormonen, word ik nu eindelijk gezien zoals ik me voel."
Maar dat de medische zorg voor transgenders niet goed is verdeeld over het land, baart Roeffen zorgen. "De zorg moet niet bijna volledig in Amsterdam zitten. Niet alle gezinnen hebben de tijd of geld om even voor een gesprek van drie kwartier van Limburg naar Amsterdam op en neer te gaan. En dat is nu wel het geval. Bovendien zijn de wachtlijsten zo enorm opgelopen dat Amsterdam UMC niet eens meer kan zeggen wanneer ze iemand in behandeling kunnen nemen. Dat is idioot."
