Nederlandse voetbalsters in trek in buitenland: van viswinkel naar topclub

• Guido van Gorp

  sportredacteur

Op het moment dat het WK voetbal volop is losgebarsten en de eerste miljoenentransfers zijn beklonken, laat een jonge vrouw in Nederland een lading kibbeling in de frituur glijden. Het is haar laatste werkdag in de visspeciaalzaak van haar ouders. Nog één nachtje slapen en het is voorbij met haar bijbaantje naast het voetbal.

Juichende fans of flitsende camera's staan haar niet op te wachten als ze aankomt op de luchthaven in haar nieuwe woonplaats. Een transfersom of een dure auto zijn evenmin aan de orde. Toch kan de 20-jarige Esmee de Graaf uit Spakenburg haar geluk niet op. De voormalige aanvalster van PEC Zwolle en speelster van Oranje is sinds deze week profvoetbalster bij West Ham United.

Vanaf komend seizoen speelt ze op het hoogste Engelse niveau. "We hebben iemand naar haar contract laten kijken en dat zag er prima uit", zegt vader Richard terwijl hij in rap tempo haringen fileert. "Wat ze gaat verdienen? Nee, dat ga ik niet verklappen. Maar ze kan goed leven van haar sport."

Dat De Graaf het Kanaal oversteekt, is niet verwonderlijk. In Engeland zit serieuze ontwikkeling in het vrouwenvoetbal. Komend seizoen strijden daar twaalf ploegen met kapitaal, vrijgesteld door de Britse voetbalbond, en vrijwel alleen maar profs in de selectie om de titel. Een unicum.

"Onze hoofdcoach had een lijstje met gewenste versterkingen op iedere positie. We konden ze allemaal strikken", zegt teammanager Karen Ray van West Ham. Op dat lijstje prijkten diverse Nederlandse speelsters. Naast De Graaf is ook Lucienne Reichardt (27) van Ajax een kersverse Hammer.

Volgens zaakwaarnemer Leoni Blokhuis, architect achter de transfer van De Graaf en Reichardt, blijft de Nederlandse competitie ver achter bij Engeland. "Je hebt hier Ajax, PSV en FC Twente en dan een hele tijd niets."

Rond de veertig Nederlandse vrouwen spelen momenteel in omringende Europese competities. Daar valt sportief, financieel en qua avontuur vaak meer te halen.

Klik op onderstaande kaart om te zien welke Nederlandse vrouwen in verschillende Europese competities spelen. Het overzicht is zo compleet mogelijk, zonder claim van volledigheid.

Van de eredivisie naar het buitenland: in totaal vlogen achttien vrouwen deze transferperiode uit. Naast De Graaf en Reichardt gingen ook internationals als Merel van Dongen (Real Betis) en Stefanie van der Gragt (FC Barcelona) de grens over. Het contract van Desiree van Lunteren (naar SC Freiburg) werd afgekocht door haar sponsor.

Van het buitenland naar de eredivisie: elf speelsters maakten afgelopen maanden die overstap. Ajax trok FC Barcelona-verdediger Line Røddik aan, PSV contracteerde Dominique Bond Flasza uit Amerika en Pia Rijsdijk keerde terug naar ADO Den Haag.

Volgens zaakwaarnemer Blokhuis is de transfermarkt bij de vrouwen volop in beweging. Meer dan ooit, zegt haar gevoel. Cijfers die dat onderbouwen zijn er alleen niet. Dat komt omdat nationale en internationale bonden transfers in het vrouwenvoetbal nauwelijks bijhouden.

Wereldvoetbalbond FIFA maakte begin dit jaar een start met registreren, maar wil die informatie vooralsnog niet vrijgeven. En de Nederlandse KNVB registreert vrouwentransfers niet specifiek. Om die reden hebben we bij alle negen eredivisieclubs in- én uitgaande transfers opgevraagd.

In totaal veranderden iets meer dan honderd speelsters van club. Ongeveer de helft van die speelsters zijn nieuwe gezichten in de eredivisie. Transfersommen worden over het algemeen niet betaald. Vaak hebben speelsters korte contracten van 1 of 2 jaar, waardoor ze makkelijk van A naar B kunnen.

Bij PEC Zwolle, de oude club van Esmee de Graaf, mikken ze op de jeugd. Maar liefst zes speelsters van Jong PEC Zwolle moeten haar vertrek opvangen. Een andere club, VV Alkmaar, plukt vooral talent weg bij amateurteams als Wartburgia, Always Forward of SV Saestum.

Ajax zit in een heel andere positie. De Amsterdammers, die volgend jaar Nederland vertegenwoordigen in de UEFA Women's Champions League, wisten internationals en oud-internationals aan zich te binden en zitten met clubs als FC Barcelona aan de onderhandelingstafel.

'Clubs moeten hun verantwoordelijkheid nemen'

In de vrouwenvoetbalwereld worden de verschillen steeds duidelijker, merkt zaakwaarnemer Blokhuis. Talenten en amateurs vertrekken naar de eredivisie, de grootste sterren spelen in het buitenland. Alle basisspeelsters van Oranje die vorige maand speelden tegen Slowakije, voetballen nu over de grens.

"Er moet nodig iets gebeuren", zegt Blokhuis. "Nederland loopt qua nationaal team voorop, maar qua clubvoetbal en competitie wel wat achter." Clubs als Feyenoord, FC Groningen, Vitesse en FC Utrecht hebben momenteel géén vrouwenteam in de eredivisie.

Serieuze investeringen blijven uit, zegt Blokhuis. "De clubs moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Als je kijkt naar de Italiaanse competitie, daar zijn AC Milan en AS Roma net gestart met een vrouwenteam. Dat zal internationaal de trend worden. Ergens moet er een begin gemaakt worden."