Het kabinet wil de trein voor korte buitenlandse reizen zó aantrekkelijk maken, dat reizigers het vliegtuig laten staan. Want mensen die bijvoorbeeld naar Berlijn willen, kiezen nu nog te weinig voor de milieuvriendelijkere trein.
Staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat presenteert een plan om internationaal reizen over het spoor sneller, goedkoper en comfortabeler te maken. Het is de bedoeling dat twee miljoen reizigers per jaar de trein gaan nemen in plaats van het vliegtuig.
Het ministerie vroeg het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) om dertien bestemmingen te onderzoeken, allemaal binnen een straal van 800 kilometer van Amsterdam. Maar liefst acht bestemmingen bleken zeer moeilijk vervangbaar door treinreizen.
Het ministerie wil nu investeren in treinreizen naar vijf steden: Londen, Parijs, Frankfurt, Düsseldorf en Brussel: de stations met de beste verbindingen.
Goedkopere kaartjes
Een ander punt is de prijs. De prijzen van kaartjes voor de internationale treinen moeten flink omlaag: als ze 20 procent goedkoper zouden zijn, zouden mensen eerder kiezen voor de trein.
Van Veldhoven denkt dat investeringen in Nederland en de buurlanden jaarlijks voor 1,3 miljoen treinreizen in plaats van vluchten kunnen zorgen in 2030. Dit zou kunnen oplopen tot 2 miljoen treinreizen in datzelfde jaar als de treinen ook nog vaker gaan rijden.
Minder CO2
Ook de Europese Commissie zei vorige maand dat er meer met de trein moet worden gereisd en minder via korte vluchten met vliegtuigen. Treinen stoten veel minder CO2 uit. In het Parijsakkoord is afgesproken om de uitstoot van koolstofdioxide te verminderen.
Toch blijkt uit het plan van Van Veldhoven dat intensiever gebruik van internationale treinen niet per se tot minder CO2-uitstoot leidt. Dat komt omdat de korte vluchten op vliegvelden dan waarschijnlijk worden vervangen door langere vluchten.
Ook is het ook mogelijk dat luchtvaartmaatschappijen met minder mensen in het vliegtuig gaan vliegen. Of nieuw beleid om vaker voor de trein te kiezen uiteindelijk duurzamer blijkt, is dus nog de vraag.
De luchtvaartsector weet bindende klimaatafspraken tot nu toe te ontlopen. Het kabinet speculeerde in het regeerakkoord over een Europese vliegbelasting, die eventueel in 2021 wordt ingevoerd. Een eerder experiment met een vliegtaks in 2008 eindigde al na een half jaar na protesten van de reisbranche.
Eigen vliegtaks
Mocht de Europese vliegtaks er niet komen, dan komt Nederland met een eigen plan. Er komt dan waarschijnlijk óf een belasting die afhangt van de mate van vervuiling en lawaai van vliegtuigen, óf een belasting per vliegticket: mogelijk 7 euro binnen Europa en 40 euro wereldwijd.
Ook de top van de NS en zelfs KLM pleiten ervoor dat mensen vaker de trein pakken voor korte Europese reizen: dat is beter voor het klimaat en voor de drukte op Schiphol.
"Het internationale treinverkeer loopt lichtjaren achter op de luchtvaart", schrijven topmannen Elbers en Van Boxtel. Ze kritiseren het kabinet, dat de btw op treinkaartjes wil verhogen van 6 naar 9 procent.
