Het kabinet moet het mogelijk maken om sancties op te leggen aan buitenlanders die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen of grootschalige corruptie. Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde vorige maand in met een motie daarover van het CDA en D66. Daarin wordt gewezen op de zogenoemde Magnitski-wet.
Personen die de mensenrechten schenden kunnen via zo'n wet een reisverbod krijgen en hun banktegoeden kunnen worden bevroren. "Het is belangrijk dat deze mensen geen visum meer krijgen voor Nederland en hun geld niet op de Zuidas kunnen stallen", zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Hij probeert samen met D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma ervoor te zorgen dat zo'n wet er ook in Nederland komt. "Maar het is natuurlijk het effectiefst als we dat als Europese Unie samen doen. Als we gezamenlijk een vuist maken tegen mensenrechtenschenders of plegers van grootschalige corruptie", zegt Sjoerdsma.
Persoonlijk getroffen
De Magnitski-wet bestaat al in de VS, Canada, het Verenigd Koninkrijk en de Baltische Staten. In de VS werd de wet ingesteld na de dood van de Russische advocaat Sergej Magnitski, die in 2009 overleed in de gevangenis. Hij deed onderzoek naar belastingontduiking en corruptie in Rusland toen hij werd gearresteerd.
"Hij is in de gevangenis behoorlijk hard mishandeld. De mensen die dat gedaan hebben lopen nog vrij rond. Zij worden beschermd door de Russische overheid", zegt Sjoerdsma. "Door dit soort wetgeving kunnen zij persoonlijk getroffen worden. In hun eigen tegoeden en in hun bewegingsvrijheid."
In de VS werd de wet in 2012 ingesteld. Canada, het VK en de Baltische Staten volgden de afgelopen jaren met hun eigen variant van de wet. Op basis daarvan zijn reisverboden opgelegd aan bijvoorbeeld Russen die schuldig zijn aan mensenrechtenschendingen. Ook hun banktegoeden zijn bevroren.
CDA-Kamerlid Omtzigt benadrukt dat ze met de Nederlandse variant van de wet niet alleen Russen willen aanpakken. "Het moet veel breder worden ingezet. Het gaat bijvoorbeeld ook om het aanpakken van mensenrechtenschendingen in Myanmar of Zuid-Sudan." Sjoerdsma vult aan: "We moeten het als afschrikwekkend instrument inzetten."
Het D66-Kamerlid hoopt dat minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken de andere Europese lidstaten zal overtuigen van het belang van de wet. En anders de wetgeving nationaal invoert. "Hij is daar weinig enthousiast over. Ook in de Kamer hebben partijen tegen de motie gestemd. Maar de meerderheid staat erachter."
Waarom zou een belangrijke Nederlandse politieke partij Vladimir Poetin een dienst bewijzen?
De Amerikaanse zakenman Bill Browder spreekt vandaag voor de vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken. Hij is de drijvende kracht achter de Magnitski-wet. Sergej Magnitski was zijn advocaat, Browder strijdt sinds zijn dood voor gerechtigheid.
"De campagne voor een Magnitski-wet stuitte op onverwachte weerstand in Nederland. In alle andere landen waar ik mij sterk heb gemaakt voor dit instrument van gerechtigheid, was er steun van links tot rechts", schrijft Browder in een opiniestuk in de Volkskrant.
Hij wijst daarin op het feit dat onder meer de VVD tegen de motie stemde. "Waarom zou een belangrijke Nederlandse politieke partij Vladimir Poetin een dienst bewijzen?" Hij hoopt vandaag Nederlandse politici te overtuigen van het nut van de wet.
