Of atleten in het hokje 'man' of 'vrouw' worden geplaatst, wordt straks bepaald door hun testosteronwaarde. Vrouwen met een te hoog gehalte van het spierversterkende hormoon moeten van de internationale atletiekfederatie medicatie gebruiken, als ze nog willen meedoen aan wedstrijden in de vrouwencompetitie.
De IAAF heeft de nieuwe regels opgesteld in de hoop op eerlijker wedstrijden. Maar de maatregel wordt niet door iedereen als 'eerlijk' ervaren. Tegenstanders vinden het seksistisch en racistisch. Volgens Sylvia Barlag, oud-atlete en IAAF-bestuurslid, is deze regel nodig om de vrouwensport te beschermen.
"Als we dit niet doen, dan is de vrouwensport eigenlijk verloren. Dan is het niet meer mogelijk om onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen", zegt Barlag. "Het is natuurlijk een gevoelig thema, daarom heeft het ook zo lang geduurd voordat er een maatregel is gekomen."
"Testosteron zorgt voor een betere zuurstofopname in het bloed. En daardoor kun je beter hardlopen op bepaalde afstanden", legt Barlag uit. "Vrouwen met te hoge waardes die aan internationale wedstrijden willen blijven meedoen, moeten dat omlaag brengen. Als ze dat niet willen kunnen ze nog wel nationaal meedoen. Of meelopen met de mannen."
Een eerlijke krachtmeting
Marjan Olfers, hoogleraar sport en recht, erkent dat het een ingewikkelde discussie is. "In de sport proberen we zoveel mogelijk een eerlijke krachtmeting te creëren, daarom zijn er ook mannen- en vrouwencompetities. Maar bij sommige mensen komt de vraag op: kwalificeer je die nou als man of als vrouw?"
Het meten van de testosteronwaarde in het bloed is een manier om objectief een grens te stellen, zegt Olfers. "In het verleden werd er bijvoorbeeld een gynaecologisch onderzoek gedaan, waarin je eigenlijk moest bewijzen dat je vrouw was. Maar dat voelt natuurlijk hartstikke slecht."
Ze verwijst daarbij ook naar het drama rond de Nederlandse atlete Foekje Dillema. Zij werd in 1950 geschorst omdat ze niet aan het gynaecologisch onderzoek wilde meewerken om te kijken of ze wel 100 procent vrouw was. Die geslachtstest werd pas in 1992 afgeschaft.
In de huidige discussie speelt de Zuid-Afrikaanse atlete Caster Semenya een grote rol. De Olympisch wereldkampioen op de 800 meter maakt drie keer zoveel testosteron aan als de gemiddelde vrouw. Ze onderging in het verleden al eens een geslachtstest en zal nu, net als andere atleten, haar waardes terug moeten brengen.
"Zij heeft nu een oneerlijk voordeel tegenover de andere deelnemers", zegt IAAF-bestuurslid Barlag. "Het is natuurlijk nooit de bedoeling geweest om specifiek haar aan te vallen of uit te sluiten. Ze is zo geboren, ze bedondert de boel niet, maar het wel oneerlijke concurrentie."
Een schoon geweten
De Zuid-Afrikaanse jurist Steve Cornelius legde uit protest tegen de nieuwe regels zijn functie neer bij het tuchtcollege van de IAAF. Hij schrijft in zijn ontslagbrief dat hij niet langer met een schoon geweten kan bijdragen aan de integriteit van de sport waar hij het meest van houdt.
"Helaas kan ik me niet met een gerust hart blijven associëren met een organisatie die erop staat bepaalde individuen, allemaal vrouwen, te verbannen, zonder enige reden anders dan hoe ze zijn geboren."
