Hoewel de PVV, Denk, Partij voor de Dieren en 50Plus samen goed zijn voor zo'n 165 zetels, praat op dit moment alleen 50Plus in één gemeente serieus mee over deelname aan het college. Dit blijkt uit een rondgang van Nieuwsuur.
De vier partijen kunnen worden gezien als nieuwkomers tijdens de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. De PVV en de PvdD deden dit jaar in veel meer gemeenten mee dan in voorgaande jaren. Denk en 50Plus deden dit jaar voor het eerst mee.
PVV: uitgesloten om ideologische redenen
In dertig gemeenten deed de PVV dit jaar mee tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Een grote sprong vergeleken met de verkiezingen in 2014, toen de partij in twee gemeenten meedeed.
"Miljoenen Nederlanders kunnen op 21 maart stemmen op een partij die ook lokaal als enige echt opkomt voor onze cultuur, onze identiteit, onze vrijheid en dus tegen de islamisering. Die verstevigde basis gaan we de komende jaren verder uitbouwen. Daar verheug ik mij op!", zei partijleider Geert Wilders voorafgaand aan de verkiezingen. Maar tot nog toe lijkt de PVV geen bestuursverantwoordelijkheid te krijgen.
Bij de eerste onderhandelingsronde lagen we eruit, terwijl we vier zetels hebben.
Ook in Almere, waar de PVV derde werd, doet zij niet mee. Lijsttrekker Toon van Dijk is daar niet blij mee. "Uit het adviesrapport komt naar voren dat bijna alle partijen de PVV hebben uitgesloten om ideologische redenen. Wij hebben van tevoren duidelijk gemaakt dat geen enkel punt in ons programma een breekpunt was, maar dat heeft schijnbaar niet geholpen."
Ook een gebrek aan ervaring wordt genoemd als reden voor de uitsluiting. "De PVV heeft tot nu toe erg gehangen op de grote leider. Het is niet een partij die is opgebouwd om dit werk te kunnen doen", zegt Frank van Hulle, lijsttrekker van de grootste partij Top/Gemeentebelangen in Terneuzen. "Het standpunt over de islamisering is ook belangrijk geweest in ons besluit om niet met de PVV te willen samenwerken."
PVV-lijsttrekker Patrick van der Hoeff in Terneuzen vindt dat jammer. "Ik heb aangegeven dat wat mij betreft de islam-paragraaf buiten het collegeprogramma gehouden zou kunnen worden als vrije kwestie, maar dat was niet voldoende. Bij de eerste onderhandelingsronde lagen we eruit, terwijl we vier zetels hebben."
In andere gemeenten heeft de PVV simpelweg te weinig zetels gehaald om in aanmerking te komen voor college-onderhandelingen. In twee gemeenten is nog niet duidelijk welke partijen met elkaar gaan onderhandelen.
Denk: geen ervaring is gelegenheidsargument
In geen van de veertien gemeenten waarin Denk meedeed, zal de partij een wethouder leveren. In veel gemeenten heeft de partij te weinig zetels gehaald om betrokken te worden bij de collegevorming, maar in Schiedam is Denk met vier zetels de tweede partij geworden.
Volgens Tunahan Kuzu, fractievoorzitter van Denk in de Tweede Kamer, zou de partij in Schiedam niet genegeerd mogen worden. "Als wordt gezegd dat de Denk-raadsleden geen ervaring hebben, terwijl partijen die wel aan tafel zitten evenveel raadservaring hebben, dan vind ik dat een gelegenheidsargument."
Partij voor de Dieren: gehoopt op groen akkoord
Ook de kans dat Partij voor de Dieren wethouders gaat leveren is zeer klein. Een gemiste kans, vindt Marianne Thieme, fractievoorzitter van de partij in de Tweede Kamer. "In Amsterdam, Almere en Leiden hebben we relatief gezien enorm veel zetels gehaald. Juist daar hadden we op een groen akkoord gehoopt met andere partijen."
Johnas van Lammeren, lijsttrekker van de PvdD in Amsterdam, vindt het jammer dat GroenLinks niet met hem wil samenwerken in het Amsterdamse college. "De PvdD zou er makkelijk bij kunnen, maar het is de keuze van GroenLinks. Het is niet anders."
Rutger Groot-Wassink, lijsttrekker van GroenLinks in Amsterdam, zegt: "De PvdD is een behoorlijk groene partij en ze zijn ook een bondgenoot van ons, maar deze stad heeft meer nodig dan alleen groen. Ongelijkheid, drukte, toerisme, democratisering, veiligheid: dat zijn belangrijke vraagstukken in de stad. De partijen met wie we nu gaan onderhandelen hebben daar de beste antwoorden op."
50Plus: eerst ervaring opdoen
Van de twintig gemeenten waar 50PLUS meedeed aan de verkiezingen doen zij alleen in Venlo mee aan de onderhandelingen. Er bestaat een kans dat de partij daar een wethouder zal leveren.
Volgens Henk Kroll, fractievoorzitter 50PLUS in de Tweede Kamer, was de partij er niet op uit om mee te doen in colleges. "In de eerste periode moet je juist leren en ervaring opdoen, niet onderuit gaan. Wij hebben in ieder geval geen moeite met het leveren van geschikte kandidaten: we hebben veel gepensioneerden met een mooie carrière achter de rug."
