Stemmen voor of tegen de nieuwe Inlichtingenwet: het blijft voor veel mensen een lastige afweging tussen privacy en veiligheid. Want vertrouwen we de overheid bij het aftappen van het internet? En komen er geen gegevens van onschuldige burgers op verkeerde plekken terecht?
"Ik denk dat het belangrijk is dat de wet er komt, omdat de technologie enorm is veranderd", zegt minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken. "De wet die we nu hebben, is eigenlijk nog van het pre-internet tijdperk. Toen communiceerden we bij wijze van spreken nog met de vaste lijn van de telefoon."
Dat we nu allemaal een smartphone hebben en wifi-hotspots gebruiken, verandert het verhaal. "Want dat doen kwaadwillenden ook."
De AIVD en MIVD mogen nu alleen het internet aftappen als ze al iemand in het vizier hebben. Volgens de nieuwe wet mag dat ook ongericht en op grote schaal. Als de AIVD het internet wil aftappen, moet de dienst toestemming vragen aan minister Ollongren. De MIVD vraagt toestemming aan de minister van Defensie.
Als de minister toestemming geeft, moeten de diensten nog toestemming vragen aan een speciale commissie van twee oud-rechters en een technisch expert. Pas als die groen licht geeft, mogen de diensten data gaan verzamelen en analyseren. Terwijl ze dat doen, kijkt de toezichthouder, de CTIVD, constant mee.
De angst dat grote hoeveelheden data van burgers onterecht 'binnengesleept' zullen worden, is volgens Ollongren onterecht. Er moet sprake zijn van dreiging en een risico voor Nederland.
"Een voorbeeld zou zijn als de AIVD weet dat er ergens in een IS-stronghold, in Syrië bijvoorbeeld, een terreurcel zit. Dan zouden ze toestemming kunnen vragen om te kijken of er vanuit die plek in Syrië communicatie is met Nederland. Dan moeten ze dus gaan zoeken naar de kabel, en binnen die kabel naar de juiste glasvezel waar dat soort informatie overheen gaat."
Ook zijn de inlichtingendiensten volgens de minister totaal niet geïnteresseerd in informatie van onschuldige burgers in Nederland.
"Er zijn heel veel waarborgen die ervoor zorgen dat al die informatie er meteen uitgefilterd wordt, en ook weg wordt gegooid. Uiteindelijk wordt alleen de informatie gelezen die de diensten echt nodig hebben. Andere informatie niet, daar moet toestemming voor worden gegeven."
Uitslag referendum wegen
Kritiek dat de uitslag van het raadgevend referendum niet meegenomen zal worden, wuift Ollongren weg. "De wet zegt dat het kabinet de uitslag van het raadgevend referendum moet wegen. Dus mocht er aanleiding toe zijn, dan zullen we de wet volgen, de uitslag wegen en een debat met de Kamer aangaan."
