Zou hij veel pijn lijden? En hoe moest ze hem verzorgen? Frederiek Weeda had heel veel vragen toen haar man, Menno Steketee, een paar jaar geleden werd ontslagen uit het ziekenhuis. Hij had darmkanker met diverse uitzaaiingen en zou niet meer beter worden. Geen enkele behandeling had nog zin.
"Ik miste de informatie om enigszins grip te krijgen op het leven. Wat komt er allemaal kijken bij een sterfproces? Het is allemaal zo eng en nieuw." Ze vindt het verbazingwekkend dat ze niet beter werd geïnformeerd. "Als je thuis gaat bevallen, krijg je heel veel informatie. Maar als je thuis sterft, krijg je niets." Ook online kon ze niet veel informatie vinden.
Gereedschapskist
Weeda besloot daarom twee jaar na de dood van haar man een boek te schrijven. Bedoeld voor naasten van mensen die thuis sterven. Met de titel 'Draai niet om de dood heen'. Want dat is het gevoel dat Weeda eraan heeft overgehouden: de artsen, verpleging en thuiszorg draaien om de dood heen.
"Ze benoemden de dood niet. Ook niet in de periode dat we nog bezig waren met behandelen. Er was altijd hoop, een gereedschapskist met chemo's en bestralingen. Die heeft hij ook allemaal gehad. Totdat die kist leeg was. Dan is het over en word je ontslagen uit het ziekenhuis."
In tegenstelling tot Frederiek was haar man Menno absoluut niet bezig met de dood. "Hij was vijftig, en onze kinderen waren zeven en tien jaar oud. Het was niet te verteren. Hij wilde geen patiënt zijn en niet afhankelijk zijn van anderen. Hij was bioloog en wist wat er ging gebeuren, maar ontkende dat het tot de dood zou leiden."
Je hoeft echt niet naar het ziekenhuis voor alles, je kunt veel verlichten.
Uiteindelijk heeft Menno nog acht maanden geleefd, nadat hij te horen had gekregen dat hij was uitbehandeld. Ze was verbaasd over wat er allemaal bij een sterfbed komt kijken. "De patiënt kan van alles krijgen. Als je uitzaaiingen hebt in je lever krijg je geelzucht en daardoor heel veel jeuk. Als je uitzaaiingen hebt in je hersenen, kan je een delier krijgen. Dat kan ook van de morfine. Of je kunt ineens de juiste woorden niet meer vinden."
Voor haar boek heeft Weeda ook met artsen gesproken over het stervensproces, en wat je kunt doen als naaste thuis. "Je hoeft echt niet naar het ziekenhuis voor alles, je kunt veel verlichten."
Verder geeft Weeda allerlei praktische tips. Stel bijvoorbeeld een woordvoerder aan, zodat je zelf niet iedereen te woord hoeft te staan, en accepteer alleen praktische hulp. Bespreek ook tijdig met de patiënt hoe hij zou willen sterven en wat hij nog zou willen doen.
Rust
Menno had een euthanasie-verklaring maar die bleef uiteindelijk in de la. "Het idee dat je verplicht afscheid neemt op dat moment, dat konden we niet, dus daar hebben we vanaf gezien. Die beslissing gaf heel veel rust, voor ons allebei."
Ze hoopt dat medisch specialisten ook iets oppikken van haar boek. "Dat ze gaan praten met de naasten. Om te vragen: wat kunt u, wat weet u, bent u voorbereid of niet? Hoe gaat u zorgen voor deze persoon?"
