"Ik ben op zoek naar moedermelk voor mijn dochtertje. Jammer genoeg kan ik haar deze vloeibare liefde zelf niet geven. Wij kunnen overal naartoe rijden." Het is de oproep van een wanhopige moeder op de Facebook-pagina Borstvoeding Donormelk. Dat is een van de groepen die zich enkel en alleen richten op het aanbieden en afnemen van moedermelk. Dezelfde dag nog krijgt de Brabantse moeder het aanbod om acht liter moedermelk te komen ophalen in België. "Ik heb nog melkjes over!"
Het delen van moedermelk is sinds de komst van social media een stuk gemakkelijker geworden. Er zijn wereldwijde netwerken als Human Milk 4 Human Babies en Eats on Feets. In Nederland heb je onder meer Borstvoeding Donormelk en Moedermelk Netwerk. Moeders die meer kolven dan hun baby drinkt, bieden hun melk aan op de daarvoor bestemde pagina's. En ouders die borstvoeding zoeken, doen oproepen met de vraag wie nog wat litertjes kan missen.
Professor neonatologie Hans van Goudoever is kritisch over het verschijnsel. Hij is de man achter de enige officiële moedermelkbank van Nederland, gevestigd in het VUmc in Amsterdam. "Ik kan het me voorstellen dat moeders hiertoe overgaan, want moedermelk is echt beter voor pasgeboren baby's dan koemelk. Maar er zitten wel veel risico's aan vast."
Via moedermelk kunnen namelijk besmettelijke ziektes worden overgebracht, zegt Van Goudoever. "Ik vind het risico echt te hoog. Zelf heb ik vijf kinderen, en ik zou hen nooit onbewerkte melk geven, van ongecontroleerde donoren."
Die moeders geven die melk toch ook aan hun eigen kindje?
Krista Huysman is beheerder van Facebook-pagina Borstvoeding Donormelk, die 1211 leden telt. De leden worden niet gescreend en hoeven geen medische informatie te geven. Huysman wil de drempel laag houden, want ze zegt het iedereen te gunnen om moedermelk aan zijn of haar kind te kunnen geven. "Kunstvoeding is natuurlijk ook goed, maar ik zeg altijd: borstvoeding is de Ferrari, terwijl kunstvoeding een Fiatje 500 is."
"Het werkt op basis van vertrouwen", licht Huysman toe, als haar wordt gevraagd hoe ze weet of de melk die via haar groep wordt gedeeld, veilig is. In de berichten van de moeders in de groep geven ze meestal zelf aan of ze medicijnen gebruiken, en of ze al dan niet drinken of roken.
"Je gaat naar een gezin toe om de melk te halen, je ziet hoe ze wonen en leven, en als dat niet goed voelt, dan moet je het niet doen", zegt Huysman. "Bovendien geven die moeders die melk toch ook aan hun eigen kindje? Dan zit het voor mij ook goed."
De risico's van gedeelde moedermelk
Via moedermelk kunnen ziektes worden overgedragen, zoals hepatitis, hiv en syfilis. Ook kunnen bacteriën in de melk gevaarlijk zijn, net als medicijn-, alcohol- of drugsgebruik van de moeder. De melk die online wordt gedeeld, is niet gecontroleerd en de donoren zijn niet medisch gescreend. En daarmee nemen de moeders die deze melk uitwisselen een te groot risico voor hun kinderen, vindt professor Van Goudoever.
Bij zijn Moedermelkbank krijgen de donoren een uitgebreide medische vragenlijst en moeten ze elke drie maanden een bloedtest doen. De melk wordt op bacteriën gecontroleerd, vervolgens dertig minuten lang op 62.5 graden Celsius gepasteuriseerd en tenslotte nog een keer gecontroleerd. Een zeer grondige procedure, juist omdat de melk voor te vroeg geboren baby's wordt gebruikt. "Het is door dit proces enorm duur", legt Van Goudoever uit. "We noemen het daarom ook wel vloeibaar goud."
Van Goudoever pleit vanwege de risico's voor een rol voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). "Zij houden ook de Moedermelkbank in de gaten en doen controles. Ik vind dat zij het ook tot hun verantwoordelijkheid moeten rekenen om het publiek te waarschuwen voor de gevaren van het online delen van moedermelk."
