President Donald Trump laat al een jaar lang zijn ongenoegen blijken over het FBI-onderzoek naar de banden tussen Rusland en zijn verkiezingscampagne. Nu grijpt hij naar een nieuw, zwaar middel om de FBI aan te vallen.
De president heeft zijn goedkeuring gegeven een geheim memo openbaar te laten maken. Een document dat volgens de Republikeinen aantoont dat de FBI in het Rusland-onderzoek partijdig heeft gehandeld, tegen de president.
Speciaal aanklager Robert Mueller onderzoekt al een jaar de banden tussen Team Trump en de Russen. Een groot deel van de puzzel lijkt blootgelegd. Kijk hieronder wat we weten van de banden tot nu toe.
Het vrijgeven van het geheime memo kan ingrijpende gevolgen hebben. Het zou kunnen leiden tot het vertrek van onderminister van Justitie Rod Rosenstein. Die is op dit moment eindverantwoordelijke voor het Rusland-onderzoek dat wordt uitgevoerd door speciaal aanklager Robert Mueller.
Rosenstein zal bepalen wat er moet gebeuren als het onderzoek van Mueller klaar is. De onderminister heeft in het verleden al laten zien dat zijn keuzes niet altijd in lijn vallen met die van de president. De president zou hem kunnen ontslaan en vervangen door iemand die het meer met hem eens is.
Het doet denken aan het Watergate-schandaal dat begin jaren 70 president Nixon de kop kostte, zegt Richard Ben-Veniste. Hij was destijds speciaal aanklager in het onderzoek naar de inbraak bij het Democratische campagne hoofdkwartier. Nixon trad uiteindelijk af om een afzettingsprocedure tegen hem voor te zijn.
Een belemmering van de rechtsgang?
"Er zijn veel overeenkomsten tussen Watergate toen en het Rusland-onderzoek nu", zegt Ben-Veniste. "De belangrijkste overeenkomst is dat Nixon op de zogenaamde Saturday Night Massacre zijn minister van Justitie ontsloeg. Dat deed hij, omdat hij de speciaal aanklager in het Watergate-onderzoek wilde ontslaan, maar de president daar niet toe gemachtigd is. Dat kan alleen de minister van Justitie doen die eindverantwoordelijk is. Maar de toenmalige minister van Justitie, zei 'nee, ik weiger, dat is belemmering van de rechtsgang."
Die weigering kostte de minister zijn baan. Ook nu zou de president, met het geheim memo, zijn onderminister van Justitie onder druk kunnen zetten om speciaal aanklager Mueller te ontslaan.
Maar is dat een belemmering van de rechtsgang? Nee, zegt Harvard-professor Alan Derschowitz. Volgens hem heeft Trump nog geen stappen ondernomen die zouden kunnen leiden tot vervolging. "Ik interpreteer de grondwet zo: de president heeft het recht om aan te nemen en te ontslaan wie hij wil. Dat is geen belemmering van de rechtsgang, dat kan niet crimineel zijn."
"Natuurlijk, als een president doet wat Nixon deed, mensen opdragen om te liegen, om bewijsstukken te laten verdwijnen, ze zwijggeld betalen, dat is belemmering. Maar gewoon zijn presidentiële taak vervullen, is dat niet."
Toch gelooft Derschowitz niet dat Trump echt de stap zal durven nemen Mueller te ontslaan. "Hij is onvoorspelbaar, maar het zou ontzettend dom van hem zijn om dit te doen. Dan zullen de Democraten hem vergelijken met Nixon en meteen het proces starten om hem uit het ambt te ontheffen. Dus nee, ik denk niet dat hij het doet. De politieke prijs die hij daarvoor zal moeten betalen is heel, heel hoog."
