"De discussie over de modernisering van het softdrugsbeleid is in feite vier jaar lang vertraagd en op slot gezet. Dit is onvoorstelbaar." Paul Depla, burgemeester van Breda, reageert op het nieuws dat rapporten over het drugsbeleid politiek zijn beïnvloed.
Het maakt hem boos. "Je verwacht dat je in Nederland het debat met feiten kan beïnvloeden. Maar door het ministerie en de minister van Justitie is vals spel gespeeld. Dat is voor mensen die gestreden hebben voor vernieuwing van het softdrugsbeleid een slag in het gezicht."
Volgens Depla zijn hun argumenten nooit serieus genomen. "Het onderzoek van het WODC bestond in feite uit politieke meningen, van de minister en van ambtenaren. En daarmee zijn al die argumenten meteen van tafel geveegd. De discussie is monddood gemaakt."
Depla is al jarenlang voorstander van de regulering van de wietteelt. Hij heeft daar dan ook regelmatig debatten over gevoerd met Ivo Opstelten, toenmalig minister van Justitie.
"Een minister mag zeggen dat ie het niet wil. Dat respecteer ik. Maar er werd ook gesproken over: het kan niet en het mag niet. Dat blijkt ingestoken", zegt Depla. "En het derde argument tegen regulering was altijd: het helpt niet want 80 procent van de productie is voor de export. Bron: het WODC. Ik vraag me nu af of dat rapport wel te vertrouwen is."
Depla denkt dat de georganiseerde misdaad het meest heeft geprofiteerd van de gang van zaken. "Want mensen mogen wel cannabis kopen en verkopen, maar het mag niet geproduceerd worden. Dat moet dus op de illegale markt gebeuren en die wordt gedomineerd door criminelen. Zij zijn de lachende derde van ons halfslachtige gedoogbeleid."
Alles wat het WODC nu nog doet rond drugsonderzoek zal beladen zijn en belast met het verleden.
De gemeente Breda heeft voorstellen gedaan voor een vergaand experiment voor de legale teelt en verkoop van wiet. De bedoeling is de teelt en de verkoop van softdrugs in eigen hand te nemen, zodat ze uit de criminele sfeer worden gehaald. Het nieuwe kabinet wil ruimte bieden voor dat soort experimenten.
Het toezicht zou gebeuren vanuit het WODC, maar dat lijkt Depla nu in feite ommogelijk. "Alles wat het WODC nu nog doet rond drugsonderzoek zal beladen zijn en belast met het verleden. We moeten als gemeente en ministers samen zorgen dat er een onafhankelijk onderzoek wordt uitgevoerd door een onafhankelijk instituut."
Onderzoek als politiek wapen
Depla vindt dat eigenlijk alle onderzoeken van het WODC tegen het licht moeten worden gehouden. "Als het geen onderzoeksbureau, maar een politiek bureau blijkt te zijn, dan moeten dat soort onderzoeken opnieuw worden gedaan. Dat zou ik de minister ook willen meegeven."
Minister van Justitie Ferdinand Grapperhaus kondigde vandaag in een brief aan de Kamer aan dat hij onderzoek laat doen. Er komt een onafhankelijke toets over twee WODC-rapporten over het drugsbeleid. Een extern onderzoek moet uitwijzen hoe het in 2016 aangescherpte protocol over de relatie tussen WODC en beleidsafdelingen op het ministerie werkt.
Depla pleit voor een grotere afstand tussen kennisinstituten en de ministeries. "Als je onderzoek alleen maar als politiek wapen gebruikt, dan heeft het geen echte wetenschappelijke waarde meer. Dan is het eindelijk zonde van het geld."
