Europese landen hebben er miljoenen voor over om migratie uit West-Afrika tegen te houden. De Europese Unie heeft deals gesloten met Afrikaanse landen, waarin wordt beloofd geld te steken in projecten zodat grondoorzaken van migratie worden aangepakt. Dit zijn projecten die bijvoorbeeld de lokale economie en werkgelegenheid moeten stimuleren.
Speerpunt in de plannen vormen de Afrikaanse jongeren, de grootste groep migranten. Daarbij wordt ook ook naar de toekomst gekeken: voorspellingen laten zien dat de bevolking in Afrika explosief zal groeien de komende jaren. Het is ook niet voor niets dat op de Europees-Afrikaanse top in Ivoorkust deze week 'investeren in de jeugd' een centraal thema is.
Tot nu toe hebben projecten van de EU om jongeren in Afrika te houden echter weinig uitgemaakt. Op papier lijken het mooie plannen, maar de werkelijkheid is vaak anders.
In Kolondiéba, een dorp in het westen van Mali, startte een Spaanse organisatie vorig jaar een cashewnotenfabriek. Een pilotproject dat in eerste instantie werd gefinancierd door de Spaanse overheid. De organisatie heeft inmiddels 13,5 miljoen euro toegezegd gekregen uit het EU-fonds om het project verder uit te rollen in andere delen van Mali.
Het moet ervoor zorgen dat Malinezen in hun eigen regio geld verdienen en dus niet naar Europa willen. Maar de fabriek in Kolondiéba ligt inmiddels al negen maanden stil. Wat er precies is misgegaan, is niet helemaal duidelijk. Er wordt door betrokkenen gesproken over droogte, een stijgende prijs van de noten, maar ook over sabotage.
De Spaanse organisatie en de Europese Commissie benadrukken dat het voornamelijk ligt aan de stijgende prijs van de cashewnoot. Het laat zien hoe gecompliceerd het is voor Europese beleidsmakers om de armste landen ter wereld een aantrekkelijke plek te laten worden om te leven.
Van de 1000 euro die ik in Frankrijk verdiende, moest ik 700 euro naar Mali sturen. Dan kon mijn familie goed leven en naar school gaan.
Voor veel Malinezen is migreren noodzaak. Van jongeren wordt eigenlijk verwacht dat ze naar het buitenland vertrekken. Op die manier kunnen ze geld verdienen en een groot deel daarvan terugsturen naar hun familie. Veel lokale economieën leven van dit teruggestuurde geld.
Ook Ladj Konaté vertrok om die reden naar Frankrijk. Hij werkte in Parijs als schoonmaker, tot zes maanden geleden. Toen werd hij opgepakt en teruggestuurd naar Mali. Voor zijn familie, aan wie hij geld stuurde, een drama.
"Van de 1000 euro die ik in Frankrijk verdiende, moest ik 700 euro naar Mali sturen. Dan kon mijn familie goed leven en naar school gaan." Hij gelooft niet in de Europese investeringen in Mali. "In Europa verdien ik 900 tot 1200 euro per maand. Hier in Mali 75 euro."
Veel Malinezen vertrekken naar Frankrijk, de vroegere koloniale macht. Hoeveel er precies in het land verblijven is niet duidelijk. Schattingen lopen uiteen tussen de 300.000 en 1,5 miljoen.
In Montreuil, een voorstad van Parijs, leven tussen de 6000 en 10.000 Malinezen. De 41-jarige Aly is een van hen. Hij kwam in 2013 naar Frankrijk. Alleen, zonder familie. "Ik heb sindsdien drie keer asiel aangevraagd, maar het is elke keer geweigerd."
Nu woont hij met meer dan vijftig andere mannen in een afgeleefd kraakpand. Ze delen één toilet, waar ze zich ook wassen. Er is geen stromend water en de elektriciteit wordt illegaal afgetapt "We leven hier als zombies", zegt Aly.
Samenwerken
De Franse president Emmanuel Macron heeft beloofd dat mensen die recht hebben op asiel ook goede huisvesting krijgen. En wie geen recht heeft op asiel zal sneller het land worden uitgezet.
Maar de Malinese autoriteiten geven nauwelijks reispapieren af. Illegalen in Frankrijk kunnen daardoor nauwelijks terug naar Mali. Macron pleitte er in augustus - op een Europees-Afrikaanse top - voor dat Europa en de herkomstlanden beter met elkaar samenwerken.
Aly heeft het naar eigen zeggen nog nooit zo slecht gehad. "Zelfs niet in Afrika. Soms denk ik wel eens: moet ik terug gaan naar Mali? Maar daar is het leven ook een ramp. Ik ben hiernaartoe gekomen in de hoop op een beter leven. Maar het is een doffe ellende."
