Antoinette Hertsenberg, presentator van het consumentenprogramma Radar, heeft de Tweede Kamer een petitie aangeboden over werkloze 55-plussers. Ze pleit bij de politiek voor een experiment met vierduizend werkloze 55-plussers, die vaak maar moeilijk aan een baan komen.
In de proef moet de helft van hen een vast, gegarandeerd inkomen van de overheid krijgen (bijvoorbeeld duizend euro). Dat inkomen wordt niet gekort, en de sollicitatieplicht vervalt, net als de inkomensafhankelijke toeslagen. De andere helft, de controlegroep, valt gewoon onder het huidige systeem, met een bijstandsuitkering, sollicitatieplicht en huur- en zorgtoeslagen. De petitie is sinds juni door meer dan 113.000 mensen ondertekend.
Franzi Sal is zo'n werkloze 55-plusser. Zij verloor bijna een jaar geleden haar baan in de horeca. Van het UWV moet ze vier keer per maand solliciteren. "Ik heb 45 brieven geschreven. Op dertig brieven heb ik helemaal niets gehoord. En ik denk dat dat voor heel veel mensen geldt."
"Ik heb een keertje gesolliciteerd bij een bedrijf, ook in de horeca. Of ik een dagje wilde komen proefdraaien. Dat was heel erg leuk, ik had er erg naar mijn zin. De persoon in kwestie was ook blij met mij. Na een week heb ik nog gebeld om te vragen hoe het zat. Ik zat nog in de running, zeiden ze. Dat is inmiddels drie maanden geleden. Dus die running is er nu wel uit."
Ik paste of niet in het profiel, of niet op de afdeling of ik had de verkeerde ervaring.
Sal is inmiddels 60 jaar, maar laat de moed niet zakken. "Ik blijf positief en ik blijf solliciteren en ik blijf proberen. Er hoeft maar één werkgever tussen te zitten die zegt: nou met haar wil ik wel in zee. Zou ik heel erg leuk vinden. Maar ja, we weten niet wanneer diegene komt. Tot die tijd is er de druk van het UWV."
Die druk kent ook de 62-jarige Cees Laarman, die de petitie ondertekende. Hij werd tien jaar geleden, tijdens de crisis, ontslagen als communicatieadviseur. "Na de zoveelste reorganisatie, werd er weer bezuinigd op de communicatie-afdeling. Dat was in-triest. Je hebt een gezin, kinderen die opgroeien een omgeving waarin iedereen werkt en jij zit thuis. Vreselijk", zegt Laarman.
In het begin dacht hij dat het wel goed zou komen, maar na een tijd solliciteren werd Laarman cynisch. "Ik solliciteerde, solliciteerde en solliciteerde: in vier jaar achthonderd sollicitaties via netwerken en via brieven. Ik was er heel druk mee." Het leverde Laarman slechts tien gesprekken op, maar geen baan. "Ik paste of niet in het profiel, of niet op de afdeling of ik had de verkeerde ervaring."
Moedeloos werd Laarman. "Maar ik moest verplicht die brieven schrijven."
Volgens Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg, is het voor 55-plussers bijna onmogelijk om een baan te vinden. Maar een basisinkomen vindt hij geen goed idee. "Een basisinkomen moet er zijn als er helemaal geen banen meer zijn en er geen ontwikkeling zit in de werkgelegenheid. Het echte probleem is de mis-match. We zitten met een groeiende vraag en straks met wel een miljoen vacatures. We moeten kijken hoe we mensen krijgen die passen bij de vraag van werkgevers."
Deze mensen blijven nu met hun oude jasje in de etalage van de arbeidsmarkt zitten.
Wilthagen denkt dat de mis-match een resultaat is van de verwaarlozing van oudere werknemers. "Voortdurende scholing bijvoorbeeld. Vroeger werd je als werknemer ouder en dan was die scholing niet nodig. Je dreef vanzelf naar de uitgang. En nu werken mensen langer door, ze leven ook langer. Het investeringsklimaat in scholing en ontwikkeling moet opnieuw worden opgetuigd", zegt de hoogleraar.
Ook voor de ouderen die nu zijn uitgevallen moet er een update en een upgrade komen, vindt Wilthagen. "Je kunt hun probleem doorbreken met bijscholing voor een nieuwe functie of een nieuw beroep. Deze mensen blijven nu met hun oude jasje in de etalage van de arbeidsmarkt zitten en werkgevers zeggen: dit jasje past niet."
In de petitie ziet hij weinig. "De petitie heeft als boodschap: we hebben geen kansen. Maar willen wij als maatschappij tegen deze oudere werknemers zeggen, we investeren niet meer in jullie, we schrijven jullie af, ze een basisinkomen geven en zeggen: heb een gelukkig leven? Dat zou een trieste zaak zijn. Want het gaat goed en bedrijven hebben mensen nodig. Scholing is de oplossing."
