Na de Randstad spreidt de oververhitting van de huizenmarkt zich als een olievlek over Nederland uit. Het gevolg: hoge prijzen, rijen wachtenden voor een huis dat net in de verkoop is en lange wachtlijsten voor huurwoningen.
Tot aan 2025 moeten er ruim 600.000 extra nieuwbouwwoningen komen om aan de vraag te voldoen. Er wordt volop gebouwd en er liggen stapels nieuwbouwplannen klaar, maar volgens het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) is het niet voldoende.
"We hebben onderzoek gedaan in alle provincies en er is te weinig planaanbod. Hierdoor is er een tekort aan geschikte bouwlocaties voor de komende jaren. En kan er dus niet worden voldaan aan de vraag", zegt EIB-directeur Taco van Hoek.
Het EIB heeft specifiek naar Noord-Holland gekeken, in opdracht van de provincie, omdat de woningdruk in Amsterdam en omstreken het hoogst is. "Een opvallende conclusie van het onderzoek is dat van de bestemmingsplannen die er liggen, de helft de kans loopt om vertraagd te worden of niet zal doorgaan. Er is dus meer plancapaciteit nodig", zegt Van Hoek.
En die capaciteit is te vinden in de groene ruimte, zegt het EIB. In de Randstad zijn zo weinig huizen dat er steeds meer stemmen opgaan voor meer bouwen buiten de stad. "Als we 2 tot 3 procent van de weilanden volbouwen, dan hebben we het schaarsteprobleem grotendeels opgelost", zegt Van Hoek.
Je moet echt drie keer nadenken als je de natuur of het weiland in wil.
Een van de mogelijke locaties in Noord-Holland is de Purmer: een oude polder naast Purmerend. Projectontwikkelaars hebben een derde van de polder in handen. Als het aan hen ligt, kunnen er op korte termijn huizen worden gebouwd in het gebied.
Bewoner Cor Veldt zou dat jammer vinden. Hij ziet de Purmer liever groen. "Ik ben gehecht aan die ruimtelijkheid, hier kan je je zinnen verzetten." Al begrijpt hij wel dat de woningnood dwingt tot dit soort bouwplannen buiten het stedelijke gebied.
De groene ruimte sparen
Veldt krijgt bijval uit het provinciehuis in Haarlem. Volgens D66-gedeputeerde Joke Geldhof van de provincie Noord-Holland moeten provincies de openbare ruimte zorgvuldig gebruiken.
"We moeten daar voorzichtig mee omgaan en echt drie keer nadenken als je de natuur of het weiland in wil." De provincie is het dan ook niet eens met het advies van het EIB om meer in de groene ruimte te bouwen.
Dat gaat sowieso in tegen het overheidsbeleid, waar het uitgangspunt is om het groen te sparen en allereerst te bouwen in stedelijk gebied. Dat is ook te zien in de huidige plannen: 87 procent van de bouwlocaties ligt binnen de bebouwde kom, 13 procent ligt in het groen.
Volgens gedeputeerde Geldof zijn er op dit moment voldoende locaties beschikbaar in de regio Amsterdam. "Alle gemeenten hebben aan ons doorgegeven hoeveel ruimte zij hebben om te bouwen. De schop kan zo in de grond voor 116.000 extra woningen."
Hogere prijs en snel kiezen
"Toch zien we echt schaarste", zegt Van Hoek van het EIB. De woningvoorraad blijft simpelweg achter bij de vraag. "De bouwbedrijven hebben daar geen last van, maar wel de consumenten die een steeds hogere prijs betalen en snel moeten kiezen. Dat is niet gezond."
Het Planbureau voor de Leefomgeving deed ook onderzoek naar de woningbehoefte. Zij komen tot de conclusie dat het alleen past in de stad als we in grotere dichtheden gaan bouwen dan we tot nu toe gewend zijn. Dat betekent hoogbouw en kleinere woningen. De discussie over bouwen in het groen zal dus zeker niet verdwijnen.
