Het is moeilijk voor te stellen dat iemand anders dan president Assad achter de gifgasaanvallen in Syrië zit. Dat zegt Joost Hiltermann, hoofd Midden Oosten van de Crisis Group, een internationale denktank die zich inzet voor vrede. Hij is op dit moment in Rusland om daar met vakgenoten en politici te overleggen over de situatie in Syrië. Nieuwsuur sprak met hem.
"We weten dat het Syrische regime dit in het verleden heeft gedaan. Ze zouden het dus ook in de toekomst kunnen doen, als ze die wapens nog hebben." Hiltermann zet met redelijke zekerheid een streep door andere potentiële daders. "De Russen hebben het niet gedaan. De rebellen hebben in het verleden ook gifgas gebruikt. Maar dat waren vooral mensen van Islamitische Staat, maar die zitten niet in het gebied waar deze aanval heeft plaatsgevonden."
Assad heeft niets meer te verliezen.
"Ook de Russische verklaring, dat een bom een gifgasdepot van rebellen zou hebben geraakt, acht Hiltermann onwaarschijnlijk. "Dat de Syrische luchtmacht een bom heeft laten vallen op een munitiedepot van rebellen van Islamitische Staat is onmogelijk, die zitten daar gewoon niet. Het is moeilijk in te zien dat het iemand anders was dan het regime van Bashir al-Assad."
Waarom zou Assad gifgas inzetten tegen zijn eigen bevolking?
"Nou, dat is niets nieuws, daar is hij al vijf jaar consequent mee bezig."
Maar wat heeft Assad ermee te winnen?
"Nou, alles. Hij heeft namelijk niks te verliezen. Hij zit al in het verdomhoekje, dus hij kan niet erger. Maar ook degenen die hem steunen, kunnen niet van hem af. Die willen toch het regime staande houden. Dus wat dat betreft kan hij eigenlijk doen wat hij wil."
"Assad heeft een zeer zwak leger nu. Het enige wat hij kan doen is dit soort wapens gebruiken. Hij kan zo de mensen angst aanjagen en verjagen uit de steden en dorpen en zo het leven onmogelijk maken voor rebellen die daar overblijven."
Waarom blijven de Russen Assad steunen?
"Ze hebben vanuit hun gezichtspunt geen keus. Volgens hen is het regime steunen de enige manier om de stabiliteit in de regio te behouden. Als het regime valt ontstaat er chaos, met jihadisten van IS en al-Qaida, mensen die ook uit Tsjetsjenië komen. Dat kunnen de Russen niet toestaan."
Kunt u iets zeggen over het gifgas dat gebruikt is?
"Dat is te vroeg om te zeggen. De symptomen duiden erop dat er chlorine is gebruikt, met een zenuwgas."
Wat kan de internationale gemeenschap hiertegen doen?
"Weinig. Ik ben bang dat Europa militair zeker niets zal doen. En de Amerikanen zijn nu nog minder geïnteresseerd dan onder Obama. Die heeft nog iets aan het chemische wapenprogramma van Syrië gedaan."
"Trump wil er helemaal niets aan doen. Die geeft Obama de schuld en zegt dat hij aanvaardt dat Bashir al-Assad blijft. En zolang die blijft, kan niemand er iets aan doen dat hij chemische wapens gebruikt."
