Het belooft een van de meest gevoelige onderwerpen te worden in de onderhandelingen over een nieuw kabinet. De partijen die sinds deze week om de tafel zitten (VVD, CDA, D66 en GroenLinks) hebben zeer verschillende ideeën over wat er moet gebeuren met afgewezen asielzoekers die niet kunnen worden uitgezet.
Groningen wacht de uitkomst van de formatie-onderhandelingen niet af. De stad bouwt een complex met kamers voor 176 afgewezen asielzoekers en illegalen. Die extra ruimte is volgens de gemeente nodig omdat er een toename is van het aantal "illegalen" op straat.
Papieren werkelijkheid
Burgemeester van Haarlem en voorzitter van de taskforce Asiel en Integratie van de VNG, Jos Wienen, zegt dat gemeenten willen helpen met het uitzetten, maar zolang dat niet kan, voelen zij zich verplicht mensen op te vangen.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt dat er sprake is van een papieren werkelijkheid in Den Haag versus de realiteit van gemeenten. "Deze mensen zijn er nu eenmaal", zegt de Groningse D66-wethouder Ton Schroor. "En wij willen niet dat ze onder de brug slapen."
Slaapplaats
Eind vorig jaar ontstond een impasse tussen de gemeenten en het kabinet. Onderhandelingen liepen vast omdat gemeenten de opvangplekken in stand wilden houden die ze hadden ingericht.
"We waren met staatssecretaris Klaas Dijkhoff overeengekomen dat op individuele basis mensen toch 's nachts een slaapplaats kunnen krijgen. Maar daar kwam hij ineens van terug", zei Wienen vorig jaar na het stuklopen van de besprekingen.
De nieuwe ‘bed-bad-brood’-locatie komt aan de Helsinkistraat in Groningen, en moet een schip dat daar ligt als tijdelijke opvanglocatie, vervangen. Dat is tegen de wil van demissionair staatssecretaris Dijkhoff (VVD) die de opvang door gemeenten wil verbieden. Hij werkt aan een wetsvoorstel waarin dat geregeld wordt.
GroenLinks is het daar niet mee eens en vindt niet alleen dat de overheid gemeenten moet helpen met de opvang, maar ook dat afgewezen asielzoekers begeleiding en geld moeten krijgen. De VVD vindt dat dit juist niet moet gebeuren, omdat zo de 'prikkel voor vertrek' er niet meer is.
Nieuw kabinet
De gemeente Groningen - die de opvang zelf moet betalen - verwacht er dit jaar drie miljoen euro aan kwijt te zijn.
Het demissionaire kabinet kan in principe niets aan het besluit van de gemeente doen. "Het kabinet zou een juridische procedure kunnen starten, maar voordat die de rechtszaal heeft gehaald, zit er al een nieuw kabinet", zegt politiek verslaggever Joost Vullings.
