Het wordt de vergeten genocide van de twintigste eeuw genoemd: de massaslachting van de Duitse koloniale troepen in hun voormalige kolonie Namibië tussen 1904 en 1908. Tienduizenden mensen werden vermoord, tachtig procent van de Herero- en Nama-minderheid werd verdreven of uitgeroeid.
De Duitse en Namibische regering onderhandelen nu over een schadevergoeding. Maar de nabestaanden van de slachtoffers, voelen zich buitengesloten en dreigen met wraak.
De nazaten van de Duitse kolonisten bezitten in Namibië nog steeds boerderijen met grond van tienduizenden hectaren groot. Terwijl de traditionele Herero-boeren met hun vee landloos wegkwijnen.
Het geduld van Sam Kambazembi, Herero-chief, is op: "Het zal ons niet eens een dag, of uren kosten om ons land terug te pakken. Die boerderijen zijn hier vlakbij. De boerderijen en het vee zijn hier. Ik zou bang zijn als ik een Duitse boer was hier."
Ze praten niet met ons. Dat noemen we de tweede genocide. Dat is psychologische oorlogsvoering.
Volgens Kambazembi maken de boeren zich nog geen zorgen. "Ze schrijven boeken waarin ze zeggen dat ze hun boerderij in 1908 gekocht hebben. Stel je dat even voor. In 1908 zijn onze mensen hier weggevlucht. Van wie hebben ze dat land dan gekocht? Al dat land, ik heb u gezegd: ik heb niets."
Veteruke Kandoruzu is gemeenteraadslid namens de Herero: "De Duitsers wilden land. En daarom begon de oorlog. En toen we weigerden dat land aan ze te geven, wilden ze ons van de kaart vegen. Dat is ze gelukt."
Toen missionarissen, boeren en andere Duitse gelukzoekers zich eind negentiende eeuw in Namibië wilden vestigen, stuitten ze op fel verzet van de Herero. In 1904 stuurde de Duitse keizer zijn troepen om een opstand neer te slaan. Een uitroeiingsbevel werd uitgevaardigd waarin stond dat alle Herero - mannen, vrouwen en kinderen - moesten worden gedood.
Auschwitz
De overlevenden werden vastgezet in concentratiekampen, uitgehongerd, vermoord en zelfs onthoofd. Hun schedels werden naar Duitsland gestuurd voor racistische experimenten. De Deense schrijver Carl Erichsen noemde deze eerste genocide van de twintigste eeuw 'de Holocaust van de Keizer… een koloniale oefening voor Auschwitz'.
"Dit was Duitsland’s voornaamste kolonie, waar het de eerste ervaringen opdeed met concentratiekampen, werkkampen, doodskampen. De grondlegger van de nazi-partij, Franz Ritter von Epp, paste veel van zijn theorieën hier toe", vertelt Erichsen, co-auteur van The Kaisers Holocaust.
We weigeren onze rol onder ogen te zien die we hebben gespeeld bij het creëren van een wereld die grotendeels in chronische armoede leeft.
De Duitse boeren vrezen een einde aan hun tijdperk. Maar niet veel mensen willen reageren op de dreigementen uit de omgeving. Harry Schneider-Waterberg is boer in Namibië. "Ik denk dat we nu de dingen achter ons moeten laten. Dit debat dreigt gekaapt te worden door emoties, en ideologie. Ik hoop dat dit niet gebeurt", zegt hij.
Duitsland en Namibië zitten al twee jaar rond de tafel voor de uitwerking van een gemeenschappelijke verklaring waarin Duitsland zich zou verontschuldigen voor de slachtpartijen in zijn voormalige Afrikaanse kolonie. Maar de Herero zijn niet aan de onderhandelingstafel uitgenodigd en voelen ze zich nog even miskend als op de begraafplaatsen waar alleen Duitsers worden herdacht.
"Ze praten niet met ons. Dat noemen we de tweede genocide. Dat is psychologische oorlogsvoering. Ze hebben onze cultuur vernietigd, onze achternamen veranderd. En dat is voor hen onbelangrijk, het telt niet", zegt Kandoruzu.
Duistere geschiedenis
Ook wil Berlijn geen schadevergoedingen betalen en verwijst naar de ontwikkelingshulp die het gegeven heeft sinds de onafhankelijkheid van Namibië in 1990. Vorig jaar lieten vertegenwoordigers van de Herero- en Nama-stammen weten dat ze zonder herstelbetaling ook geen Duitse verontschuldigingen zouden aanvaarden.
Carl Erichsen vindt dat de Duitsers desondanks lof verdienen voor hun inspanningen. "Ik denk dat meer landen - als Nederland, vooral Engeland, mijn eigen land Denemarken en België - naar het Duitse voorbeeld moeten kijken."
"Ze moeten zichzelf onderzoeken en hun duistere geschiedenis tegen het licht houden. Het is opvallend dat we onze grenzen sluiten voor de hele wereld. We weigeren onze rol onder ogen te zien die we hebben gespeeld bij het creëren van een wereld die grotendeels in chronische armoede leeft."
