EMDR, een therapie waarbij trauma wordt behandeld, lijkt een uitkomst voor moeilijk te behandelen patiënten zoals mensen met een psychose of verstandelijke beperking. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. De therapie, wordt de laatste jaren steeds breder ingezet.
Werd EMDR eerst alleen toegepast bij patiënten met een posttraumatische stressstoornis, nu is het een steeds gangbare therapie bij angsten, depressie of eetstoornissen.
Op een gegeven moment kwam de spreekwoordelijke man met de hamer.
Patricia Luiken zit in de kamer van de psycholoog. De therapeut vraag haar naar de traumatische gebeurtenis waarvoor ze in behandeling is. "Welk plaatje is voor jou het meest nare om aan terug te denken?" Patricia beschrijft haar herinnering: "Dat ik op een stoel zit en achterover wordt getrokken aan mijn haren", ze zucht.
Als Patricia de nare herinnering in gedachten heeft, gaat de therapeut aan het werk. Ze beweegt twee opgestoken vingers in een snel tempo heen en weer voor haar ogen. Patricia volgt de vingers.
Luiken volgt een intensieve therapie bij traumakliniek PSYTREC. Ze wil niet veel over de reden van de therapie vertellen: "Ik heb best wel een lastige jeugd gehad. Ik heb een hoop vervelende dingen meegemaakt. Nu is gebleken dat ik PTSS heb, maar ik ben altijd gewoon doorgegaan. Op een gegeven moment kwam de spreekwoordelijke man met de hamer, en ging het dagelijks functioneren eigenlijk niet meer."
Professor Ad de Jongh haalde de therapie begin jaren negentig uit de VS naar Nederland. "EMDR heeft afgelopen jaren een grote ontwikkeling meegemaakt, want voorheen werd EMDR vooral toegepast bij traumatische stressstoornis. Nu blijkt dat deze therapievorm ook goed ingezet kan worden bij andere klachten zoals fobieën, rouwreacties en eetstoornissen omdat die ook het gevolg kunnen zijn van traumatische herinneringen. Als we die herinneringen nu met EMDR behandelen worden de klachten minder."
Verstandelijke beperking
Psycholoog en onderzoeker Liesbeth Mevissen promoveert binnenkort op traumaverwerking bij mensen met een verstandelijke beperking. Bij die groep, in Nederland zo’n anderhalf miljoen mensen, komt trauma juist relatief vaak voor, maar dat wordt vaak niet onderkend volgens Mevissen.
Ze toont aan dat EMDR hier een grote rol in kan spelen. "Vaak wordt gedacht dat de emotionele- en gedragsproblemen een gevolg zijn van die beperking zelf, men ziet niet dat het gevolg kan zijn van een traumatische ervaring."
Bij EMDR is heel weinig taal nodig.
Hoogleraar angst- en gedragsstoornissen Ad de Jongh is het met Mevissen eens: "Het is belangrijk dat in de GGZ vaker wordt doorgevraagd over een verleden. Het is ook bij mensen met een verstandelijke beperking belangrijk om te kijken of er in het verleden iets speelde dat misschien traumatisch was. Dan moet je dat eerst behandelen, daar speelt EMDR een rol."
Mevissen: "Mijn onderzoek toont aan dat EMDR een geschikte methode is die goed toepasbaar is bij mensen met een verstandelijke beperking en dat die ook effectief is. Dat komt omdat bij EMDR heel weinig taal nodig is. En bij andere therapieën, moet je echt kunnen nadenken, kunnen verwoorden, er moet ook huiswerk gemaakt worden. Bij EMDR hoeft dat allemaal niet."
Opleidingseis
Bij de Nederlandse vereniging voor Psychotherapie zien ze de enorme groei aan EMDR therapieën. Kristen Hauber: "Nu zien we dat er ook therapeuten actief zijn die geen psycholoog of psychiater zijn. Daar zien we ook de schade van. Daardoor hebben die personen een faalervaring en is er minder vertrouwen in de hulpverlening."
"Het is niet een simpel trucje" zegt Hauber. "Wij vinden dat er minimale opleidingseis moet komen. De behandelaar moet minimaal een gezondheidspsycholoog zijn."
Ik kan nu echt los kan laten en verder.
Patricia Luiken heeft veel gehad aan de therapie. "Ik heb heel veel spanning en stress in mijn lichaam en dat kon er niet uit. Met EMDR zeker in combinatie met veel sporten, kan de spanning wel weg. Ik ervaar dat ik nu echt ga verwerken ook merkt ik dat gedurende de therapie dat de heftigheid van het plaatje dat ik heb minder wordt. Ik ben er heel blij om, het geeft me veel rust in mijn lijf. Ik kan nu echt los kan laten en verder."
