Langzaam beginnen de Mexicanen te wennen aan het idee dat Donald Trump de nieuwe president wordt van de Verenigde Staten. De man die Mexicanen "verkrachters en criminelen" noemde en van plan is een muur te bouwen langs de grens. Trump wil bovendien het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA hervormen, of misschien zelfs helemaal opschorten.
Metershoge hekken
In de Mexicaanse miljoenenstad Tijuana, tegenover het Amerikaanse San Diego, heerst onzekerheid. "Ik had een heel stabiel leventje in de VS. Ik kon mijn kinderen een beter leven bieden en woonde er bijna achttien jaar. Tot 31 december 2010, toen ik werd opgepakt en werd gescheiden van mijn familie", vertelt Yolanda Varona.
Ze werd tijdens het presidentschap van Barack Obama uitgezet. Obama deporteerde een recordaantal illegale immigranten, zo'n 2,5 miljoen. Legaal komt Varona de VS niet meer in. En als ze het al illegaal zou willen proberen, is dat alles behalve makkelijk.
Het is nog net geen echte muur, maar bijna een derde van de ruim drieduizend kilometer tellende grens tussen Mexico en de VS ziet er zo uit als in Tijuana: twee, soms drie rijen metershoge hekken met een stuk niemandsland er tussen, waar grenswachten patrouilleren.
NieuwsuurYolanda Varona 
NieuwsuurMexicanen die zijn uitgezet in een gaarkeuken 
Googlemaps
Volgens sommigen is er geen verschil tussen Trump en zijn voorganger. "Toen Obama aantrad begon hij meteen met de uitzettingen. Ze zijn allemaal racistisch en zien alleen wat hen uitkomt. Ze hebben het recht om mensen die echt verkeerde dingen doen uit te zetten, maar je deporteert toch geen mensen die voor zes dollar per uur eerlijk werk doen", zegt Eduardo Mangana.
Ik denk dat ze niet zonder ons kunnen, en zij weten ook dat dat nooit gaat gebeuren.
"Trump mag ons niet. Maar ik denk dat hij vooral een zakenman is, een ondernemer. Ik geloof niet dat hij zonder de mankracht van de immigranten kan."
"Ik zie blanken niet zo snel fruit plukken, huizen schoonmaken of als kinderoppas werken. Dat is helaas het enige werk wat we kunnen doen, omdat onze status als immigrant geen andere mogelijkheden biedt. Ik denk dat ze niet zonder ons kunnen, en zij weten ook dat dat nooit gaat gebeuren", zegt Varona.
Groot voordeel
De grensovergang bij Tijuana is de drukste van het westelijk halfrond. Vorig jaar staken 14 miljoen voertuigen en 33 miljoen personen er legaal de grens over. De grens is de motor van de economie van de streek, zeker sinds de invoering van het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA. Aan de randen van Tijuana staan maquilas, fabrieken waar goedkope arbeidskrachten exportproducten produceren.
"We hebben een groot voordeel: we zijn buren van de VS. We grenzen aan Californië, de zesde economie ter wereld. Laten we zeggen dat de exportfabrieken op nationaal niveau ongeveer 1,6 miljoen arbeidsplaatsen opleveren. Hier in onze staat gaat het om 260 duizend arbeidsplaatsen", zegt ondernemer Juan Manuel Hernandez Niebla.
Dat zijn banen die terug moeten naar Amerika, vindt Trump. De toekomstige president van de VS wil het vrijhandelsverdrag daarom aanpassen en heeft gedreigd NAFTA op te schorten als er geen betere deal komt.
Als je Ford weghaalt, dan sluit Mexico toch gewoon een deal met BMW.
Goedkope arbeidskrachten en de nabijheid van ’s werelds belangrijkste markt maakten van de Mexicaanse maquilas, de exportfabrieken, een van de belangrijkste onderdelen van de Mexicaanse economie. Het zelfvertrouwen is er nog, zelfs na de overwinning van Trump.
"Laten we het eens vanuit een ander perspectief bekijken: hoe belangrijk is Mexico voor de VS? Veertig procent van alle invoer van de Amerikanen, op nationaal niveau, komt uit Mexico. Elke baan die we in Tijuana creëren, genereert 0,4 arbeidsplaatsen in Californië. Mexico heeft tegenwoordig meer handelsverdragen dan de VS."
"Dus de sleutel is nu om niet meer alleen naar het Noorden te kijken. We moeten ons meer op de rest van de wereld richten", vindt Luis Manuel Hernández, voorzitter van de vereniging van exportfabrieken inTijuana.
"Als we serieus nemen wat Trump in zijn toespraken heeft gezegd, dan moet je ook de andere kant bekijken. Goed, Ford zit inderdaad in Mexico, maar Honda ook, en BMW. Dus als je Ford weghaalt, dan sluit Mexico toch gewoon een deal met BMW."
