Schotland heeft afgelopen week een eerste stap gezet richting een nieuw onafhankelijkheidsreferendum. De Schotse regering is verontwaardigd over de brexit-plannen. Als de Schotten geen inspraak krijgen, willen ze zich proberen los te weken van Groot-Brittannië.
De Schotse regering diende als dreiging afgelopen donderdag een nieuwe referendumwet in. Voor de campagnevoerders van de Schotse Nationale Partij (SNP) reden om met hun eerste voorbereidingen te beginnen.
Chris Law voerde in 2014 campagne voor YES, voor Schotse onafhankelijkheid. Hij toerde met een oude brandweerwagen door het land. Toch lukte het de Schotse nationalisten niet om een meerderheid te behalen: op het referendum stemde 44 procent 'ja' en 55 procent 'nee'.
Twee jaar later is Law geen actievoerder meer, maar politicus. Hij werd vorig jaar namens de SNP met een overweldigende meerderheid in het Britse parlement gekozen. "Dit was niet mijn plan destijds, maar ik had het gevoel dat ik iets moest afmaken", zegt Law.
Hij is parlementslid voor de stad Dundee, waar een meerderheid van de bevolking in de EU wilde blijven. Dat geldt voor heel Schotland: bij het referendum in juni stemde 62 procent voor remain.
"Toch worden we nu eruit gesleurd door de rest van het Verenigd Koninkrijk", zegt Law. Hij maakt zich zorgen over het effect dat de brexit zal hebben op Schotland. "Op onze economie, op de EU-migranten die hier wonen. En natuurlijk op de band tussen Schotland en Europa, die al zo'n duizend jaar bestaat."
Bij Schotse exportproducten denk je vooral aan olie, gas en natuurlijk scotch, de wereldberoemde whisky. Maar ook de game-industrie is inmiddels belangrijk. Schotland haalt miljoenen aan inkomsten uit 85 succesvolle gamebedrijven. En daar werkt veel internationaal talent.
"We willen dat de beste talenten bij ons komen werken", zegt game-ontwikkelaar Chris van der Kuyl. "Die zullen niet alleen uit Schotland en het Verenigd Koninkrijk komen, maar van over de hele wereld. Als het Verenigd Koninkrijk met een beleid komt dat migratie beperkt, hebben wij een groot probleem."
Drukmiddel
De Britse regering koerst op een harde brexit: uit de Europese Unie en uit de interne markt. Reden voor de Schotse premier Nicola Sturgeon om afgelopen week een referendumwet over onafhankelijkheid in te dienen.
"Als duidelijk wordt dat alleen door onafhankelijkheid de belangen van Schotland beschermd kunnen worden, dan moeten de Schotten de kans krijgen om zich over de kwestie uit te laten, en wel voordat het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat", aldus Sturgeon.
De wet is bedoeld als drukmiddel, maar politicologen zien geen weg meer terug. "Ik denk dat er weer een onafhankelijkheidsreferendum komt. Eerder vandaag dan morgen", zegt politicoloog Nicola McEwen. "Al kan ik geen precieze uitspraak doen over hoe snel dat zal zijn."
Het verlangen van mensen om weer de controle te krijgen, leek van groter belang dan de economische gevolgen.
De Schotten hopen nog druk uit de oefenen op de brexit-onderhandelingen. Maar de Schotse wensen spelen op dit moment geen enkele rol. En dat maakt een onafhankelijkheidsreferendum alleen maar waarschijnlijker.
Zo'n referendum brengt economische onzekerheid met zich mee. De inkomsten uit de Schotse olie-industrie zijn ook flink gedaald. Toch spelen economische argumenten niet altijd een doorslaggevende rol. Dat heeft volgens McEwen het brexit-referendum al laten zien.
"Het verlangen van mensen om weer de controle te krijgen, om zelf weer de regels te maken, leek van groter belang dan de economische gevolgen. Dat kan in Schotland ook gebeuren."