Ruim drieduizend zzp'ers schreven zich vorige maand uit als zelfstandig ondernemer. Het lijkt het gevolg van de nieuwe wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (DBA). Die wet moet ervoor zorgen dat bedrijven geen ‘schijnzelfstandigen’ meer in dienst nemen. Maar de strengere eisen hebben een bij-effect: sommige bedrijven hebben liever helemaal geen zzp'ers meer.
Steeds vaker lijken alleen mensen met een tijdelijk contract nog welkom of via een payrollbedrijf, dat de verantwoordelijkheid voor het werkgeverschap overneemt. Personeel komt dan in dienst van een payrollonderneming. "Dit jaar zien we een stijging van 40 procent van zzp'ers die nu via een payrollbedrijf werken," zegt payrollbedrijf Tentoo.
Stoelendans
Aad-Jan Couwenhoven is zzp'er in de ICT. Zijn opdracht bij een bank is net afgelopen en hij zoekt een nieuw project. Maar omdat hij zich realiseert dat dit sinds de wet DBA ingewikkelder is geworden, heeft hij advies gevraagd aan recruiter Maarten Wienbelt, die al twintig jaar freelancers bemiddelt.
Wienbelt: "We krijgen nu een grote stoelendans die zijn weerga niet kent. Want ze gaan er echt allemaal uit. Je ziet het al in de zorg en in de bouw maar ook pensioenfondsen, verzekeraars en banken gaan die zzp'ers allemaal vervangen."
Wienbelt vreest voor zijn eigen bedrijf als werkgevers zzp'ers niet langer in dienst willen nemen. "In mijn praktijk van een man of veertig ben ik nu naar twaalf, maar ik verwacht het einde van het jaar op niks te zitten. Het is een doodlopende straat."
Redders
Couwenhoven: "Ik wil mijn eigen beroep graag op mijn eigen manier uitvoeren, maar als mijn contract te lang wordt aangehouden, sta ik snel als schijnzelfstandige te boek. Dat betekent dat ik niet meer aan de slag kan als zelfstandige."
Pierre Spaninks, zzp-expert, ziet dat veel zzp’ers gedwongen worden om een arbeidscontract aan te gaan. "Payroll of anders krijg je de klus niet."
"Maar mensen hebben gekozen om zelfstandig ondernemer te zijn en een eigen bedrijf te ontwikkelen. Als je uitzendkracht bent of op de payroll staat, dan ben je werknemer."
"Zzp'ers waren vroeger de redders van de arbeidsmarkt, maar de kwade trouw (mensen die als schijnzelfstandigen werken, red) kost de overheid te veel geld. Het kabinet wilden 100.000 zzp-ers eruit om de begrotingsdoelstelling te realiseren en dat zijn ze nu alsnog aan het doen", zegt Spaninks.
Loonslaven
Freelancer Daan Westerink doceert journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht, die vorig jaar een naheffing kreeg van een half miljoen euro omdat er onjuist was omgegaan met de inzet van freelance-docenten. Nu moeten er zo'n 400 docenten vertrekken en krijgen 128 zzp'ers een (al dan niet tijdelijk) contract. Verder zijn 108 docenten aangesteld via een door de belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst.
Westerink had als zzp'er vorig jaar vijftig opdrachtgevers, maar wordt nu gedwongen een dienstcontract voor enkele uren te aanvaarden bij de school. Daardoor is het maar de vraag of ze ondanks haar vele andere activiteiten nog wel door de belastingdienst als zelfstandige zal worden gezien.
Ze is woedend. "Het ondernemerschap wordt op deze manier de nek om gedraaid. Je kweekt nog meer loonslaven, terwijl Rutte wil dat ondernemers zelf verantwoordelijkheid dragen. Ik was blij zonder baas, maar ik word gedwongen voor een baas te werken. Dat is meten met twee maten", zegt ze.
