De ene na de andere partij maakt zich op voor de verkiezingen van 15 maart, volgend jaar. Verkiezingen zijn altijd belangrijk, voor de machtsverhoudingen in Den Haag, maar deze keer lijkt er meer op het spel te staan.
De PvdA staat er zo slecht voor in de peilingen, dat de verkiezingen een strijd om het voortbestaan lijken. De PVV presenteerde gisteren zijn programma dat als speerpunt heeft om Nederland te 'de-islamiseren'. En GroenLinks wil zich met een nieuwe leider onderscheiden op links, terwijl de meeste andere partijen zich verdringen in het midden.
Onderwijs en innovatie
Geen gekke dingen doen, zo lijkt het devies van D66, die vandaag het concept-verkiezingsprogramma presenteerde. De partij wil de redelijke partij in het midden zijn, waar VVD en CDA naar rechts lijken op te schuiven.
Volgens D66 is er een tweedeling in het onderwijs en zijn ook in het werk de kansen ongelijk verdeeld. Daarom wil de partij fors investeren onderwijs en innovatie.
Maar over speerpunten van vroeger, bijvoorbeeld het referendum, lijkt D66-leider Alexander Pechtold minder enthousiast. Was de partij ooit nog een vurig pleitbezorger van referenda, juist nu een referendum over de Europese Unie door andere partijen wordt voorgesteld, wil D66 daar niets van weten.
"We zijn voor correctieve referenda. Maar dit is een referendum waarbij het democratische besluitvormingsproces van zestig of zeventig jaar in een 'ja' of 'nee' wordt gegoten", zegt Pechtold.
Vaste baan voor iedereen
Ook op sociaal-economisch gebied maakt de partij een koerswijziging. In het vorige verkiezingsprogramma was D66 nog fel pleitbezorger van verdere liberalisering van de arbeidsmarkt. Flexwerk was de toekomst. Nu belooft de partij een vaste baan, voor ieder die dat wil.
"Nederland moet geen land worden waarin je alleen een vaste baan kunt krijgen als je een universitair diploma hebt", zei partijleider Pechtold vorige week.
Kiezers vinden zo'n programma belangrijk, maar kijken veel meer naar of een partij heeft geleverd.
Toch beseft Pechtold dat kiezers niet alleen naar de toekomstplannen van een partij kijken. "De ervaring leert dat crises niet te voorspellen zijn, bijvoorbeeld de brexit en economische crisis. Kiezers vinden zo'n programma belangrijk, maar kijken veel meer naar of een partij heeft geleverd. Is het betrouwbaar?"
Pechtold stopt als leider van D66 als zijn partij na de verkiezingen niet gaat meeregeren. "Ik loop al tien jaar rond in de Kamer, en anderhalf jaar als minister. Het is tijd voor verandering; nu een keer in de coalitie."
