China werkt hard aan de aanleg van nieuwe zijderoutes - een netwerk van routes waarlangs eeuwenlang werd gehandeld tussen Europa en China - die de handel tussen oost en west moeten bevorderen. Daarom bouwt het land in rap tempo grote havensteden langs zeeroutes en kilometers lange spoorwegen en overslagterminals op het land.
De grootste brug tussen centraal China en de Europese markt is de spoorweg Chongqing-Xinjiang-Europa. Vanuit Chongqing slingert de spoorweg ruim elfduizend kilometer via Xinjiang, Kazachstan, naar Rusland en Polen om uiteindelijk in Duisburg uit te komen.
Een mega-project, en de Chinese hoop op snelle en goedkopere export van goederen vanuit China naar Europa. De landen langs de route willen graag een graantje meepikken van het te verwachten succes van het grootste spoorwegproject van de 21ste eeuw.
Ommekeer
Het hart van de nieuwe zijderoute ligt letterlijk in 'the middle of nowhere'. Op de grens van Kazachstan en China, tot voor kort van alles en iedereen verlaten. Maar nu verrijst er een van de grootste landhavens ter wereld, waar containers met in China gemaakte goederen worden overgeladen op treinen die de goederen naar Europa brengen.
Een nieuwe handelsroute over de duizend jaar oude zijderoute. Voortaan komen de computers en laptops niet meer per schip aan in de havens van Rotterdam of Antwerpen, maar per trein in Duitsland. Een enorme ommekeer.
- Nieuwsuur
De zijderoute - Nieuwsuur
De zijderoute - Nieuwsuur
De zijderoute
Het begon allemaal toen computerfabrikant HP eind 2009 besloot de productie vanwege personeelskosten te verplaatsen van de oostkust van China naar het binnenland, naar de miljoenenstad Chongqing. De grootste stad ter wereld met 35 miljoen inwoners.
Economische groei
Als hoofd-logistiek bij HP was Rotterdammer Ronald Kleijwegt verantwoordelijk voor het vinden van een nieuwe handelsroute van Chongqing naar Europa. "We hebben enorm veel tijd gespendeerd aan het onderrichten, beïnvloeden, aan allerlei overleggen op het hoogste niveau, om duidelijk te maken wat wij wilden: een rail ontwikkelen."
Die nieuwe 11.000 kilometer lange Yuxinou-spoorlijn voor goederenverkeer moet van Chongqing een transport-hub maken. Een belangrijke ontwikkeling voor de stad in het Chinese binnenland.
Volgens uitvoerend-manager Dan Qi zorgt de ontwikkeling van de spoorlijn voor veel meer economische bedrijvigheid. "De dienstenindustrie groeit, de e-commerce en de import van auto's groeien allemaal. Dat brengt weer nieuwe werkgelegenheid."
Peng Wei werkt op het containerdepot, een baan waar zijn opa - die boer was - nooit van had kunnen dromen. "Toen ik klein was, was Chongqing net als een groenteveld, een stad met weinig economische ontwikkeling. Dat is nu heel anders."
Maar niet alleen in Chongqing worden mensen beter van de Yuxinou-spoorlijn. Om de extreme temperaturen van de 11.000 kilometer lange reis te kunnen trotseren heeft een Nederlander speciale Unit 45-containers ontworpen die zelfstandig koelen of verwarmen over de gehele periode van het transport.
De eerste stop van de containertreinen die van Chongqing richting Europa gaan, is Urumqi, de hoofdstad van de westerse provincie Xinjiang. In het gebied wonen de Oeigoeren, de moslimminderheid waar Peking strak controle over uitoefent om eventuele terroristische afscheidingsbewegingen in toom te houden. Economische groei is een manier om de bevolking tevreden te houden. Daar moet de nieuwe zijderoute voor zorgen.
Voor het einde van 2016 moet het logistieke verdeelcentrum in Urumqi klaar zijn en worden de containers vanuit heel China er op treinen naar Europa gezet.
- Nieuwsuur
Chongqing - Nieuwsuur
Trein verlaat Chongqing
Die treinen gaan de grens over van Kazachstan en komen dan aan in het hart van de zijderoute: in de Chinese stad Khorgos.
De Belg Karl Geysen woont en werkt al twee jaar in de verlatenheid van Khorgos, de haven op het land die voor de Europese handel de toegangspoort wordt naar de nieuwe zijderoute. En andersom.
Die toegangspoorten tot Europa waren tot nu toe de zeehavens in Antwerpen en Rotterdam. Geysen hoopt dat de havens zich voldoende voorbereiden. "Deze treinen zijn echt, deze goederen zijn echt. Iedere dag hebben wij treinen naar Europa, naar Centraal-Azië. We beginnen nu al treinen terug te krijgen naar China. De zijderoute is er al. Dus het wordt echt tijd dat onze landen in Centraal-Europa, dat wij op de trein springen, laten we maar zeggen."
- Nieuwsuur
Khorgos - Nieuwsuur
Khorgos - Nieuwsuur
Khorgos
Want Kazachstan ontwikkelt niet alleen de nieuwe oost-west-zijderoutes, maar ook noord-zuid, naar Rusland en Iran. En als de sancties in beide landen worden opgeheven, loopt straks alles via Khorgos.
Geysen: "Dus dit wordt echt wel een een knooppunt voor het hele logistieke verhaal. En dan zit je in Kazachstan midden in het hart daarvan."
Snel
Volgens Ronald Kleijwegt reageert Nederland maar mondjesmaat op de grote ontwikkelingen in Centraal-Azië. "Ik wil niet zeggen dat wij nu alleen maar nog kunnen leren van hen, maar je moet als Nederland begrijpen wat er gebeurt in de wereld. Het gaat zo snel."
Er zijn volgens Kleijwegt nog mensen die sceptisch zijn. "Die denken het zal allemaal wel los lopen. Maar ooit gaat misschien Iran open, straks gaat misschien Rusland weer open. Als je pas gaat reageren als het als zover is, ben je te laat. En je ziet dat een land als Kazachstan danticipeert al: wat gaat er straks gebeuren. Dus als we elkaar treffen over een jaar of vijf dan ziet de wereld, daar ben ik van overtuigd, er absoluut anders uit."