De dader van de schietpartij in Orlando, waarbij 50 doden vielen, is de 29-jarige Omar Mateen uit Port St. Lucie. Zoon van Afghaanse ouders maar zelf geboren in de Verenigde Staten. Hij was in beeld bij de FBI vanwege mogelijke extremistische sympathieën voor de terreurbeweging IS. Maar volgens zijn vader speelde religie juist geen rol voor Mateen.
De FBI had Mateen als een van de vele honderden aanhangers van IS op de radar na opmerkingen tegenover collega's. Ook had hij connecties met Moner Abu Salha, een al-Qaida-rekruut die opgroeide in Florida, en die stierf bij een zelfmoordaanslag in Syrië in 2014.
De FBI sprak twee keer met Mateen, maar daaruit kwam hij niet naar voren als een bedreiging voor de samenleving.
In het boek Verenigde Staten van Jihad: Homegrown Terrorists schetst de Amerikaanse terrorisme-expert Peter Bergen, op basis van 330 arrestaties van mensen met jihadistische banden, een portret van de Amerikaanse jihadist.
De gemiddelde leeftijd van de Amerikaanse jihadist is 29 jaar, een derde is getrouwd en heeft kinderen. 12 procent heeft een gevangenisstraf gekregen en tien procent heeft psychische problemen. "Ze zijn opgeleid als de gemiddelde Amerikaan en als moslim goed geïntegreerd in de Amerikaanse samenleving", zegt Bergen tegen CNN.
"Sommigen hebben te maken met persoonlijke teleurstellingen, sommigen zijn zeer gelovig. Maar een echte gemene deler is er volgens Bergen niet te vinden. "Het is een cocktail van verschillende factoren."
Een uitdaging voor de FBI die terreur moet tegengaan en terroristen moet opsporen. Bergen: "Als ze als eenling handelen en niet communiceren via e-mail of telefoon met buitenlandse terroristische organisaties, kan de FBI deze mensen maar moeilijk volgen."
Mateen werkte bij beveiligingsbedrijf G4S en droeg voor zijn werk een wapen. Uit staatsdossiers blijkt dat Mateen de juiste papieren bezat om te werken als beveiligingsbeambte in Florida. Zijn ex-vrouw, die na een kort huwelijk van hem scheidde, zei dat Mateen politieagent wilde worden. Mede door zijn werk was Mateen volgens Bergen niet verdacht.
Voor de aanslagen van 11 september waren er in de Verenigde Staten 16 mensen verdacht van banden met terrorisme. Dat aantal is inmiddels gestegen tot 47.000.