Het tekort aan woningen in Nederland neemt steeds verder toe. Het aantal goedkope sociale huurwoningen is sinds 2010 met een derde gedaald. De oorzaak ligt grotendeels bij de invoering van de verhuurderheffing, blijkt vandaag uit een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen.
Doordat woningcorporaties die heffing moeten betalen, verhogen ze de huren en verkopen ze huurwoningen. Maar ook het aantal koopwoningen blijft ver achter bij de vraag. Minister Blok voor Wonen roept gemeenten op om sneller en meer bouwgrond beschikbaar te stellen.
In Nieuwsuur is hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer te gast.
Bijbouwen
Jaarlijks zijn er zo'n 70.000 tot 80.000 woningen nodig. Vorig jaar zijn er 48.000 woningen bijgebouwd. Het jaar daarvoor 44.000 woningen. Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer vindt dat er onvoldoende rekening gehouden wordt met de demografische ontwikkeling.
"Er komen steeds meer alleenstaanden, dus er zijn meer woningen nodig. De crisis is voorbij en er wordt nog steeds niet genoeg gebouwd. Daar komt de extra vraag van asielzoekers nog eens bij. En je hebt een probleem."
De groeiende schaarste doet zich zowel voor op de huurmarkt als de woningmarkt voor. De gevolgen zijn vooral in Amsterdam goed zichtbaar. Daar liggen de prijzen van koopwoningen alweer boven het niveau van vóór de crisis in 2008. En ook de huurprijzen stijgen daar mee.
Volgens Boelhouwer is wat er in Amsterdam gebeurt een voorbode voor het rest van het land.
Hoge grondprijs
De bouw zal volgens Boelhouwer niet snel aantrekken. De hoge prijs die gemeenten vragen voor de grond speelt hierin een belangrijke rol. "Gemeenten vragen voor de grond de hoofdprijs. Beleggers willen 20% minder betalen voor grond. Als gemeenten dan niet zakken, bouwen ze niet. En gemeenten willen niet op de grondprijs afboeken."
Daarnaast hebben veel bouwbedrijven de crisis niet overleefd en verloren in die periode zo'n 80.000 bouwvakkers hun baan.
Om het tekort aan woningen aan te pakken, moet er volgens Boelhouwer een aantal dingen gebeuren. Zo zou de rijksoverheid met gemeenten en beleggers afspraken moeten maken over de woningbouw, eventueel met subsidies. Daarnaast moeten gemeenten iets aan de hoge grondprijzen doen en moet de verhuurderheffing worden stopgezet.
Het is zaak nu te investeren.
Het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen is tot stand gekomen op verzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Aedes (de vereniging van woningcorporaties) en de Woonbond als belangenbehartiger van de huurders.
"Het is zaak nu te investeren", zegt Jantine Kriens, voorzitter directieraad van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Zij vindt dat de politiek de gevolgen van de verhuurderheffing onder ogen moet zien. "De heffing was louter bedoeld om het begrotingstekort tegen te gaan."
"Gemeenten, woningcorporaties en huurdersorganisaties zitten overal in het land bij elkaar: wat is er nodig en wat is haalbaar? Nieuwbouw, renovatie, transformatie, huizen voor mensen die geen woning kunnen kopen, voor ouderen en mensen die zorg nodig hebben: overal is genoeg te doen. Dan kun je de miljoenen die de corporatie kwijt is aan de heffing niet missen."
Volgens minister Blok hebben de corporaties voldoende middelen om de heffing te betalen. Ze zijn efficiënter gaan werken en hebben duurdere woningen verkocht. "Er is zelfs meer ruimte om te investeren dan ze feitelijk doen", zegt een woordvoerder.